Më shumë se të huajit, iu trembëm vetvetes

Në dhjetra e dhjetra kilometra përgjat kufirit shtetëror (përmasat e tij të sakta i dinë më mirë specialistët përkatës) shtrihej kloni, një gardh i lartë i thurur dendur me tela me gjemba. Kalonte fare pranë qendrave të banuara, shpesh duke iu larguar mjaft kufirit shtetëror. Mbeteshin matanë tij ara, bokërrima, kullota e pyje, të cilat mund t’i shkelje vetëm me leje të posaçme, ani pse ato mund të ishin jetikë për banorët e këtyre zonave.
T’i afroheshe klonit, do të thotë t’i afroheshe rrezikut. Fshatrat pranë tij e ndjenin vetem më të vetmuara. Miqtë e tyre po largoheshin. S’ishte e lehtë të zije mik në fshatrat pranë klonit. Do t’i rralloje detyrimisht vizitat, sepse para se të shkoje në fshatin e mikut pranë klonit, do të paraqiteshe për leje në degën e Punëve të brendshme. Mungesa e kësaj lejeje mund të ishte fatale: të kapi patrulla me e pakta do të kthenin mbrapsht. Veç kësaj mund të ndiqte dyshimin për tentativë arratisjeje. Dyshim jo i pakët besoj, tradhti e lartë ndaj atdheut. Vajzat e kanë më lehtë të martohen jashtë zonës së tyre, ndërsa për djemtë nusja duhej kërkuar gjatë. Sa herë kthehesha në fshatin tim, pamja e vrazhdë e klonit, që qarkohej si kular deri sipër shtëpive, më shfaqej gjithnjë e më e trishtueshme, më e pakuptimtë. Më kujtohet tregimi i Ismail Kadaresë “Kështjella Graks” dhe me mendje perifrazoja një replikë të tij: -“Pse u ndërtua kjo kështjellë, ky klon, si të thuash, ç’kohë, ç’alarm e polli?”
Edhe kësaj pyetje tashmë i është dhënë përgjigje. Ideja e rrethimit armiqësor duhej konkretizuar edhe me një rrethim real si puna e klonit. Miliona lekë të harxhuar. Gjithë ajo energji njerëzore për të pjellë një monstër. Fillimisht një pjesë e fshatarëve të punësuar në këtë ndërmarrje të mbrapshtë mbase kanë fërkuar duart për lekët e marra. Qeveri e fortë, ia mbyllin shtigjet hasmit. Por vetëkënaqësia është tepër jetëshkurtër. Zhgënjimi vjen sapo mbyllen vërtet shtigjet. Dhe para se të mbylleshin për armikun, u mbyllën për vetë fshatarët. Bjeshka që s’kishte njohur ndonjëherë pushtues, më në fund, si pa e kuptuar, u pushtua. As e jona, as e huaja. E askujt. Mbi të mund të bridhte lirisht vetëm çizmja e ushtarit. Pikëllima, një ndër bjeshkët e pushtuara, fitoi këtu kuptimin e emrit të saj: e pikëlluar.
Për një bjeshkë mund të ngjiteshe vetëm përmes disa portave, të cilat, më shumë se hapur, qëndronin mbyllur. Pranë tyre gjithnjë ushtari me listën emërore të lejeve në dorë. Le të merrte sa të duash malli për livadhet e krojet e akullta. Sentimentalizëm, romantizëm. Le të kishe nevojë për drutë e dimrit, le të brente meraku për kullotën e lopve, të dhenve. Pretendime. Merr leje po deshe … nëse të japin, nëse në kufi është gjendje diç më e qetë nëse nuk ka, siç thuhej, situatë e veçantë.
Më shumë se të huajit, iu trembëm vetvetes.
Të shkuara, të (pa) harruara!