Ekspertët e shohin Rusinë në prag të falimentimit. Arsyeja janë sanksionet e rënda ekonomike të vendosura ndaj Moskës. Çfarë do të thotë kjo për sistemin financiar ndërkombëtar?
Në tregjet e obligacioneve, gjërat po bëhen të vështira këto ditë kur bëhet fjalë për Rusinë. “Nuk kam parë kurrë diçka të tillë më parë”, thotë ndërmjetësi i obligacioneve, Arthur Brunner. Ai ulet në një nga barrierat e rrumbullakëta në katin e tregtimit të Bursës së Frankfurtit për ICF Kursmakler, dhe e ka bërë këtë për shumë vite. “Në vitet 1990, Rusia ishte gjithashtu nën presion masiv. Ajo i bleu vetë obligacionet në treg me çmime qesharake. Sot, është një problem edhe vetë shlyerja.””
Për shkak të sanksioneve të vendeve perëndimore kundër Rusisë, Moska është në masë të madhe e izoluar nga tregjet financiare ndërkombëtare. Kjo është arsyeja pse agjencia e vlerësimit Fitch uli vlerësimin për Rusinë nga ‘B’ në ‘C’ brenda natës nga e marta në të mërkurën. Në këtë mënyrë obligacionet e qeverisë ruse janë zhytur edhe më thellë në “zonën e turpit”. Fitch tani flet për një moskryerje të pagesave “të afërt” të Rusisë.
Arka e shtetit rus e mbushur mirë
Gjatë ditëve dhe javëve të fundit, agjencitë e tjera të vlerësimit gjithashtu e ulën çmimin e obligacioneve ruse. Fitch e justifikon vendimin e saj aktual me “zhvillimet që kanë minuar më tej vullnetin e Rusisë për të shlyer borxhin e saj publik”. Agjencia i referohet këtu një dekreti presidencial që ka hyrë në fuqi disa ditë më parë, i cili mund t’i lejojë vendit të shlyejë borxhet e tij në rubla dhe jo në valuta të huaja.
Banka Qendrore e Rusisë në Moskë
Në parim, Rusia mund t’i përmbahet të gjitha afateve të saj. Arka e shtetit është e mbushur mirë, veçanërisht për shkak të rritjes së çmimeve të energjisë në tregjet botërore muajt e fundit. Agjencia financiare e lajmeve Bloomberg vlerëson borxhet ruse ndaj kreditorëve të huaj në vetëm 50 miliardë dollarë. “Shteti rus ka një borxh të jashtëm mjaft të ulët”, tha Marcel Fratzscher për DW, ai është president i Institutit Gjerman për Kërkime Ekonomike (DIW) në Berlin.
Falë eksportit të naftës dhe gazit, Rusia ka arritur teprica të mëdha tregtare dhe kështu ka mundur të reduktojë qëllimisht borxhin e saj në vitet e fundit. Rezervat e bankës qendrore ruse arrijnë në 640 miliardë dollarë. Por shumica e këtyre rezervave valutore jashtë vendit janë ngrirë si pjesë e sanksioneve. Kjo është arsyeja pse Marcel Fratzscher beson gjithashtu në një moskryerje të pagesave nga Rusia në muajt në vijim.
Është e vërtetë që një paaftësi e tillë për të paguar e Rusisë ka të ngjarë të ketë pak ndikim në sistemin financiar ndërkombëtar për shkak të borxhit të jashtëm relativisht të ulët të Rusisë. Megjithatë, Rusia mund të përpiqet të krijojë pasiguri në periudha të caktuara, për shembull, përmes sulmeve të hakerëve ose transaksioneve në tregjet e këmbimit valutor. “Kam frikë nga një zgjerim i konfliktit në sistemin financiar botëror, ku Rusia dhe partnerët e saj do të përpiqen të shkaktojnë shtrembërime për të dëmtuar ekonominë e Perëndimit,” tha Fratzscher.
Një situatë e tillë mund të krijohet që javën e ardhshme. Deri atëherë duhen paguar 100 milionë dollarë interesa. Në fillim të muajit prill është radha e pagimit të një obligacioni me një vëllim rreth dy miliardë dollarë. “Ne e shohim moskryerjen e pagesës si skenarin më të mundshëm,” u shkroi gjithashtu klientëve banka amerikane e investimeve Morgan Stanley në fillim të javës.
Nëse Rusia nuk mund të vazhdojë të përmbushë detyrimet e saj, do të preken gjithashtu investorët këtu në Gjermani. Bankat e këtushme mbajnë edhe obligacione të qeverisë ruse. Megjithatë, shumat janë të menaxhueshme, thotë Marcel Fratzscher, ndaj nuk sheh problem për sistemin bankar në rast të një falimentimi rus.
Për çdo rast, kujdestarët e monedhës në Moskë po përpiqen të marrin kundërmasa sa herë që është e mundur. Gjithashtu të mërkurën mbrëma, banka qendrore ruse vendosi kufizime drastike në tregtimin e këmbimit valutor. Për shembull, rusët nuk mund të tërheqin më shumë se 10.000 dollarë nga llogaritë e tyre në valutë të huaj deri në shtator. Bankat ruse e kanë gjithashtu të ndaluar të shesin valutë të huaj, njoftoi banka qendrore.
Nëse Rusia nuk do të jetë në gjendje të kryejë pagesat e para në javën e ardhshme, kjo nuk do të thotë falimentim për vendin. Pas një mospagese të parë ka një periudhë prej 30 ditësh, kështu që një mospagesë reale do të dihej vetëm në mes të prillit. Nga ana tjetër, duke qenë se Rusia në thelb ka rezerva të mjaftueshme valutore, por nuk mund t’i tërheqë ato për shkak të sanksioneve, ky do të ishte një mospagim formal ose teknik.
