Daltonizmi përbën një çrregullim të shikimit të ngjyrave të ndryshme.
Në rastin e ametropisë, ngjyra të caktuara mund të diferencohen vetëm në një masë të kufizuar ose aspak. Kombinimi i kuq-jeshil është më shpesh i prekur, më rrallë kombinimi blu-i verdhë. Në daltonizëm, nga ana tjetër, do të thotë një humbje e plotë e perceptimit të ngjyrave, domethënë mund të njihen vetëm kontrastet me dritë të errët.
Në shumicën e rasteve, çrregullimet e shikimit të ngjyrave janë të lindura dhe zakonisht trashëgohen të lidhura me gjininë (defekti qëndron në kromozomin X). Kjo shpjegon faktin pse preken më shumë meshkujt (rreth 8%) sesa femrat (1%). Më e zakonshme është një dobësi ndaj jeshiles (në 50% të rasteve). Më rrallë, çrregullimet e shikimit të ngjyrës mund të fitohen, p.sh. prej sëmundjeve të retinës ose nervit optik. Në të tilla raste bëhet fjalë kryesisht për çrregullime të shikimit të ngjyrave blu-e verdhë.
Kur janë të lindura, çrregullimet e shikimit të ngjyrave nuk janë të shërueshme dhe nuk ndryshojnë gjatë jetës. Kur janë të fituara, nga ana tjetër, mund të përparojnë nëse nuk trajtohen sëmundjet themelore.
Në varësi të shkallës së çrregullimit, ai mund të vështirësojë jetën e përditshme të personave të prekur, si për shembull në trafikun rrugor. Kjo gjithashtu mund të ketë ndikim në zgjedhjen e profesionit, profesione të caktuara janë të papërshtatshme për njerëzit me daltonizëm ose në varësi të shkallës së çrregullimit; mund të mos praktikohen fare prej tyre (psh. pilot, shofer, trenist, shofer autobusi, etj).
–Simptomat
Të prekurit shpesh nuk janë të vetëdijshëm për çrregullimet e lindura të shikimit të ngjyrave, ata nuk e njohin problemin e tyre. Në varësi të ashpërsisë së çrregullimit të dallimit të ngjyrave, disa ngjyra perceptohen më të dobëta ose aspak dhe ngatërrohen me njëra-tjetrën. Ngjyrat e kuqe dhe jeshile preken më shpesh, dikush flet për një dobësi të kuq-jeshile ose verbëri të kuqe-jeshile. Në fakt, çrregullimet e verdha-blu janë më pak të zakonshme.
Në rastin ekstrem të verbërisë totale të ngjyrave, nuk shihen fare ngjyrat. Meqenëse konet janë gjithashtu përgjegjëse për shikimin e mprehtë, mprehtësia pamore gjithashtu zvogëlohet shumë (vetëm 10-15% e mprehtësisë normale pamore), të cilën syri përpiqet ta kompensojë nga një dridhje tipike. Ekziston gjithashtu edhe një ndjeshmëri e fortë ndaj shkëlqimit.
Dobësimi i të gjelbrës: Vështirësi për të bërë dallimin midis jeshiles dhe të kuqes. E verdha dhe jeshilja duken më të kuqe.
Dobësimi i të kuqes: Vështirësia për të bërë dallimin midis të kuqes dhe jeshiles. E kuqja, portokallia dhe e verdha duken më të gjelbra.
Dobësimi i blusë: Bluja duket më e gjelbër, e verdha dhe e kuqja janë të vështira për t’u dalluar nga tonet rozë.
Verbëria e të gjelbrës: E gjelbërta nuk perceptohet dhe ngatërrohet me të kuqen. Tonet e kuqe shfaqen ngjyrë bezhë me kafe-të verdhë, jeshile.
Verbëria e të kuqes: E kuqja nuk perceptohet dhe ngatërrohet me jeshilen. E kuqja shfaqet e zezë dhe portokalli, tonet e verdha dhe jeshile shfaqen të verdha.
Verbëria e blusë: Blu/jeshile dhe e verdhë-jeshile/gri nuk mund të dallohen. Bluja duket jeshile, e verdha shfaqet vjollcë ose gri e çelët.
Verbëria totale e ngjyrave: Pa ngjyra, vetëm nivele gri. Personi i prekur shfaq shikim të dobët, dridhje në sy, ndjeshmëri të lartë ndaj dritës (fotofobi).
-Trajtimi
Deri më tani, nuk ka asnjë terapi për çrregullimet e lindura të shikimit të ngjyrave, pasi konet e ngjyrave mungojnë ose dëmtojnë për shkak të natyrës së sistemit. Pikërisht për këtë arsye këto çrregullime gjithmonë mbeten të njëjta. Janë në zhvillim hulumtime për terapinë gjenike.
Në rastin e çrregullimeve të fituara të shikimit të ngjyrave, sëmundja themelore mund të trajtohet, kështu që përparimi mund të parandalohet në rrethana të caktuara.
Për dobësinë e të kuqe-jeshiles ka syze speciale që ndihmojnë ata që preken të dallojnë më mirë ngjyrat. Sidoqoftë, këto nuk lejojnë shikim normal të ngjyrave dhe duhet të përdoren me kujdes.
Për njerëzit me akromazi ose daltonizëm total të ngjyrave, ndihmojnë lentet me ngjyra të forta ose syzet speciale. Ndihmat e zmadhimit, si syzet zmadhuese, kundërveprojnë mprehtësinë pamore të dobët. /Medinfo.al /Limit.al
