Ukshin Hoti ishte njeri prej intelektualeve me te spikatur tek ne. Per personalitetin e tij, Serbia nuk ka ofruare kurrfare te dhenash. Vetem dihetse ai ishte i burgosur ne burgun e Dubraves, tecilin e kane liruar, e me pastaj nuk dihet per fatin e ketij dijetari te madh te qeshtjeskombetare shqiptare.
Ate e burgosen, per shkak te paraqitjes se tij sinje ideator i shtetit te pavarur te Kosoves, i cili ikishte shpreh mendimet e tij te lira per kauzentone kombetare. Pikepamjet e tij politike ishinnje filozofi komberare e qeshtjes shqiptare ketee deshmon libri i tij me ket titull ‘’Filozofiapolitike e qeshtjes shqiptare’’. Shkrimet e botuara ne kete liber, jane shkrime te botuara me pare ne revisten ‘’Demokracia autentike’’, disaintervista te autorit qe jau ka dhene revistaveshqiptare, sikurse edhe fjalen e mbrojtjes para gjyqit, nje ligjerate e tij e mbrojtur para studenteve te Fakultetit Filozofik, por edhe letrae tij e derguar nga burgu partise se Unikombit. Ne keto shkrime paraqitet nje qasje profesionalee problemeve politike. Te cilat pos anesshkencore jane te brumosura edhe me kauzekombetare. Duke filluare qe nga nocioni ipolitikes e deri te problemet bashkohore tekombit shqiptar.
Hoti angazhohej qe politikes duhet per tiu qasurne menyre shkencore pasi edhe per ngavokabulari i tij ishte maxhister i shkencavepolitike, i cili kishte specializuare neperuniversitete boterore. Ne librin e tij te cilin e kemi ne shqyrtim, ai citon mendime tendryshme te teoricienteve te njohur te politikesboterore per ti elaburuar problemet e politikeskosovare dhe te asaj shqiptare ne pergjithesi, kusi prioritet i merr definicionet e politikes ngaAhmed Seku Ture– kryetar i partise popullore teGuinese, i cili politiken e kishte definuarekeshtu’’Politika ishte nene e shkencave , pasi qete gjitha shkencat lidhen me politiken tedrejtuare nga subjektet politike’’. Ne shqyrtimete tij politike, merret edhe me analizen e definimit te politikes nga teoricientja e njohurHana Arend e cila shprehet keshtu’’ Kudo qeeshte fjala per relevancen e te folurit ne loje, doemos futet politika sepse njerezit jane teprirur per politike vetem per shkak se jane qenieqe e kane dhuntine e te folurit’’. Kete definicionHoti e zberthen, ku sipas tij ‘’Megjithate njerezitmerren me politike per shkak se kane nevojadhe interesa’’. Te gjitha keto analiza politikeintelektuali i njohur shqiptar, i beri ne menyreprofesionale ne kontekst te zgjidhjes se qeshtjesse Kosoves.
Jane me rendesi edhe vleresimet e Hotit per personalitet me te njohura te spektrit politik dheintelektuale tek ne. Ai i qmonte larte, Qosjen e Kadaren e poashtu edhe Demaqin e Bakallin. Ndersa une me kete rast do te ndalem vetem ne mendimet e Hotit per dy personalitetet me tespikatura te letrave shqipe tek ne per Kadarendhe Qosjen. Per Kadaren e jep kete vleresim: Se ai eshte nje shkrimtar i madh, ekzilin e tij e arsyeton, ku ne mes tjerash per aktin e tijshprehej keshtu’’Nje akt i tille i nje gjeniu temisheruar me kombin nuk ishte tjeter veq se sacrifice shqiptare ne altarin e kombit dhe tehistorise’’. Hoti mendonte se pikerisht nje akt itille i Kadares, iu kishte paraprire ndryshimevedemokratike ne Shqiperi. Por intimisht nukpajtohej me aktin e tille. Ndersa per personalitetin e Qosjes Hoti shprehej keshtu: Se ai eshte nje nder intelektualet me te medhenjshqiptar i cili angazhohet per nje politike unikekombetare ne trevat shqiptare.
Per zgjidhjen e qeshtjes shqiptare ne Ballkan, Hoti angazhohet, per nje unifikim te subjektevepolitike shqiptare. Deklarohet per Republiken e Kosoves, por qe me vone nepermes integrimevene Evrope te behet bashkimi kombetar ishqiptareve. Ai per dallim nga alternative shqiptare, angazhohej per nje demokraciburimore, autentike. I cili e kundershtontepolitiken Gandiste, e angazhohej per njerezistence aktive paqesore ne zgjidhjen e qeshtjes se Kosoves.
Ukshin Hoti ishte intelektual i angazhuare me nje diskurs te larte shkencor dhe politik. Hero imartirizuare i cili u flijua per qeshtjenkombetare shqiptare. Nje personalitet me virtytete larta njerezore e kombetare per kredibilitetine larte shkencor dhe diskursin e tij politik dhekombetar, u interesue edhe intelektuali i madhshqiptar Ismail Kadare, i cili ne vepren e tij me titull ‘’Bisede prapa grilave’’ qe ishte nje leter-kembim i Kadares me Hotin, konkretisht njeinteresim i Kadares per ta sensibilizuareopinionin nderkombetar per fatin e tij tragjik. Madje ai ishte i mahnitur me diskursin e larteshkencor dhe politik te tij e qe u shpreh ne ketemenyre:”Frigohem se ky njeri per diskursin e larte shkencor e politike qe e posedon mund ta gjej diqka.
Bajram Hysaj-Profesor-Peje
