Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe Banka Botërore (BB) kanë publikuar një raport se më shumë se gjysmë miliardë njerëz në mbarë botën kanë rënë ose kanë rënë më thellë në varfëri ekstreme vitin e kaluar për shkak të rritjes së kostove të kujdesit shëndetësor.
Pandemia ka ndërprerë shërbimet shëndetësore në nivel global, ka bërë disa ilaçe më të shtrenjta për shkak të problemeve të tregtisë botërore dhe ka krijuar kosto shtesë, dhe kriza ekonomike e shkaktuar nga kufizimet globale në biznes, punë dhe tregti e ka bërë edhe më të vështirë përballimin e kostove shëndetësore.
Kostot e kujdesit shëndetësor në një pandemi
Raporti i titulluar “Ndjekja e mbulimit shëndetësor universal – Raporti Global i Monitorimit 2021” tregon të dhëna për disponueshmërinë e kujdesit shëndetësor që njerëzit mund të përballojnë pa vështirësi financiare. Rritja e disponueshmërisë së kujdesit shëndetësor është një nga qëllimet e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm të OKB-së.
Indeksi Universal i Kujdesit Shëndetësor, i cili mat disponueshmërinë e kujdesit shëndetësor në një vend, lidhet fuqishëm me të ardhurat kombëtare bruto për frymë, që do të thotë se zgjerimi i qasjes në kujdesin shëndetësor varet kryesisht nga rritja e të ardhurave në një vend. Vendet me të ardhura të ulëta kishin rezultate mesatare më të ulëta të indeksit krahasuar me vendet me të ardhura të larta në vitin 2019, megjithëse ritmi i progresit ishte më i shpejtë.
Fakti që progresi ka qenë më i shpejtë në vendet më të varfra konfirmon lidhjen midis rritjes së të ardhurave në një vend dhe zgjerimit të qasje në kujdesin shëndetësor, pasi rregulli është që vendet më të varfra rriten ekonomikisht dhe me fitim më shpejt se ato më të pasura. Rritja më e shpejtë ekonomike çon në rritje më të shpejtë të të ardhurave, duke rezultuar në zgjerim më të shpejtë të qasjes në kujdesin shëndetësor.
Të varfrit u bënë më të varfër
Problemin e qasjes në shëndetësi, pandemia e shkaktoi para së gjithash nga efektet ekonomike, pra nga shkaktimi i krizës ekonomike. Në një raport të përbashkët të Bankës Botërore dhe Organizatës Botërore të Shëndetësisë thuhet se në vendet në zhvillim, arsyet financiare në 31,4% të familjeve janë përgjegjëse për mos qasje në kujdesin shëndetësor, 21% për problemet e furnizimit, përkatësisht mungesën e barnave (që rezulton nga ndërprerja e rrugëve tregtare. në botë), 25.4 % probleme të lidhura me COVID-19 dhe 22.3% arsye të tjera të ndryshme.
Por ka dallime të mëdha midis vendeve me të ardhura të larta, me të ardhura të ulëta dhe me të ardhura të ulëta. Në vendet me të ardhura të mesme të larta, problemet financiare ishin pengesa kryesore për qasje në kujdesin shëndetësor për 17.4% të familjeve, me të ardhura të ulëta për 30.6% të familjeve dhe me të ardhura të ulëta për 65.6% të familjeve.
Masat kundër pandemisë kanë qenë një kosto e madhe për shoqërinë në mbarë botën, si drejtpërdrejt ashtu edhe indirekt. Direkt, sektorë të tërë u ndaluan të punonin dhe të bënin biznes, dhe ndërsa njerëzit ishin nën izolim, konsumi, një nga rrotat e ekonomisë, u shua. Vendet me të ardhura të larta dhe të mesme kanë mundur të kompensojnë deri diku duke u dërguar para njerëzve që janë penguar të punojnë nga masat antipandemike dhe duke i kompensuar kështu të ardhurat e humbura.
Kjo mund të bëhej vetëm nga vendet më të pasura që kishin qasje në tregjet financiare në të cilat ata mund të merrnin hua në mënyrë të favorshme për t’i transferuar ato para te popullata. Vendet e varfra thjesht nuk e kishin atë mundësi, kështu që ata nuk mund të kompensonin qytetarët e tyre për kostot e masave kundër pandemisë. Goditje ekonomike kanë pësuar edhe vendet e varfra për shkak të stagnimit të prodhimit në vendet më të pasura, sepse askush nuk blinte më lëndë të para dhe gjysmë lëndë të para dhe çmimi i tyre ra në mënyrë drastike. Dhe për vendet e varfra, pak lëndë të para janë shpesh baza e të gjithë ekonomisë. Ajo që bënë vendet më të pasura për të mbrojtur popullsinë e tyre ishte më e vështira për t’u reflektuar në vendet më të varfra.
Përveç sigurimit të fondeve për të pasurit e shteteve të tyre si kompensim për ndalimet e punës dhe bllokimet, ata gjithashtu kishin më shumë kursime nga periudhat e mëparshme. Të varfrit nuk i mbulojnë dot as shpenzimet aktuale, e lëre më të kursejnë. Prandaj, të pasurit ishin në gjendje të përfitonin nga këto kursime gjatë periudhave të papunësisë (në një moment shkalla e papunësisë në SHBA ishte mbi 15%), dhe të varfrit thjesht nuk e kishin atë. Për shkak se ata nuk kishin kursime dhe nuk mund të punonin as për shkak të “masave antipandemike” të vendeve të tyre ose për shkak të mungesës së kërkesës dhe rënies së çmimeve të mallrave që janë shtylla kurrizore e ekonomive të vendeve të tyre, ata nuk ishin të gatshëm të mbulonin kostot shëndetësore.
Masat pandemike dhe antipandemike kanë ndalur në shumë mënyra përparimin global, përfshirë kujdesin shëndetësor.
Progresi historik në luftën kundër varfërisë
Arritjet e progresit drejt pandemisë tregohen nga fakti se jetëgjatësia mesatare në lindje në botë u rrit nga 66.8 vjet në 2000 në 73.6 vjet në 2019. Jetëgjatësia mesatare në botë është rritur me gati 7 vjet në dy dekada. Progresi është veçanërisht mbresëlënës në Afrikë, ku jetëgjatësia mesatare është zgjatur deri në 11.7 vjet. Në të njëjtën kohë më shumë se 800 milionë njerëz dolën nga varfëria absolute.
Por në vitin 2015, kishte ende 736 milionë njerëz në një gjendje varfërie absolute, kryesisht në Afrikë dhe Indi. Vlerësohet se në vitin 2017, 1.4 miliardë deri në 1.9 miliardë njerëz u përballën me kosto katastrofike ose të varfra të kujdesit shëndetësor. Megjithatë, më shumë se 50% e popullsisë së Afrikës Sub-Sahariane nuk ka qasje në energji elektrike.
Megjithatë, prirjet historike afatgjata tregojnë përparimin e madh të njerëzimit.
Në vitin 1990, 1.9 miliardë njerëz në botë jetonin në varfëri absolute, atëherë më shumë se një e treta e njerëzve të botës. Meqenëse në botë në vitin 2015 kishte 736 milionë të varfër, kjo do të thotë se 1.16 miliardë njerëz dolën nga varfëria absolute. Në të njëjtën kohë, numri i përgjithshëm i njerëzve në botë u rrit me 2 miliardë, nga 5.33 miliardë në 1990 në 7.38 miliardë në 2015.
Përveç faktit që bota ka arritur të zvogëlojë numrin e absolutisht të varfërve duke rritur njëkohësisht numrin e përgjithshëm të popullsisë, kjo është se kjo nuk është arritur në kurriz të të ushqyerit. Marrja mesatare ditore e kalorive e ushqimit u rrit në mënyrë të qëndrueshme nga viti 1990 në 2015, në mbarë botën duke përfshirë Afrikën.
Përmbledhje
2 miliardë njerëz më shumë në planet, dhe 1.16 më pak absolutisht të varfër, dhe çdo pjesë e botës po ushqehet më mirë. Kësaj i duhet shtuar një fakt tjetër që lidhet me qëndrueshmërinë dhe ai është se sot nuk përdorim shumë më tepër tokë për bujqësi, 4.79 miliardë hektarë në vitin 1990 dhe 4.86 miliardë hektarë në vitin 2015. Për këtë rritje të vogël janë përgjegjëse edhe Kina dhe Afrika, ndërkohë që pjesa tjetër, toka bujqësore në botë po tkurret.
Kjo mund t’i atribuohet përparimeve teknologjike, të cilat sot kërkojnë më pak tokë bujqësore për të ushqyer një person sesa në vitin 1990.
Në vitin 1950, shumica e njerëzve jetonin në varfëri absolute (53.3%), por deri në vitin 1980 vetëm një e treta e njerëzve jetonin në varfëri absolute (33.86%), në vitin 2000 një e katërta (25.33%), dhe sot vetëm 9-10% e njerëzve në Toka jeton në një gjendje varfërie absolute, e cila përkufizohet si pamundësia për të plotësuar nevojat elementare të jetesës, si një minimum ushqimi dhe strehim mjaftueshëm të ngrohtë.
Rritja ekonomike shpëton jetë
Rritja ekonomike e ka bërë varfërinë ekstreme të përhapur një gjë të së shkuarës. Kjo krijoi një dallim midis një shoqërie në të cilën shumicave u mungonin edhe mallrat dhe shërbimet më elementare – ushqimi, strehimi dhe veshmbathja e denjë, shëndeti, infrastruktura publike dhe transporti – dhe një shoqërie në të cilën këto produkte janë gjerësisht të disponueshme.
Edhe pse dëmi i jetëve njerëzore dhe numri total i viteve të jetëve njerëzore të humbura nuk është menjëherë i qartë kur bëhet fjalë për ekonominë, ishte naive të pritej që rrota e ekonomisë botërore të ndalohej. Çdo krizë ekonomike dhe çdo rënie e aktivitetit ekonomik ka një ndikim indirekt në cilësinë e jetës dhe shëndetin e njerëzve.
