Vendet në mbarë botën reaguan me alarm të mërkurën pasi Presidenti Donald Trump njoftoi pezullimin e financimit të konsiderueshëm që Shtetet e Bashkuara i dërgojnë Organizatës Botërore të Shëndetit. Ekspertët e shëndetit paralajmëruan se masa mund të rrezikojë përpjekjet globale për të ndaluar pandeminë e koronavirusit.
Në një konferencë në Uashington, Presidenti Trump tha se po udhëzonte administratën e tij që të ndalonte fondet për OBSH-në në pritje të një rishikimi të rolit të saj “në keqmenaxhimin dhe fshehjen e përhapjes së koronavirusit”. Shtetet e Bashkuara janë donatori më i madh i OBSH-së, duke kontribuar mes 400 dhe 500 milion dollarë në vit për agjencinë me bazë në Gjenevë.
Trump e ka etiketuar në mënyrë të përsëritur COVID-19 si “virusi kinez” dhe kritikoi agjencinë shëndetësore të OKB-së se kishte qënë shumë e butë ndaj Kinës, ku virusi i ri u shfaq për herë të parë në fund të vitit të kaluar.
Ekspertë të jashtëm kanë vënë në dyshim infeksionet e raportuara të Kinës dhe vdekjet nga virusi, duke i cilësuar ato tepër të ulta dhe jo të besueshme. Dhe një hetim nga Associated Press ka zbuluar se ditët e vonesa të vonesave midis zyrtarëve kinezë të reja në lidhje me virusin dhe kur paralajmëruan publikun lejuan që pandemia të lulëzonte në një fatkeqësi të madhe shëndetësore publike.
Bashkimi Evropian të mërkurën tha se Trump nuk ka “asnjë arsye” për të ngrirë fondet e OBSH-së në këtë fazë kritike dhe bëri thirrje për masa për të promovuar bashkimin në vend të ndarjes. Shefi i politikës së jashtme të BE-së Josep Borrell tha se blloku 27-vendësh shpreh “thellësisht” keqardhje për pezullimin e fondeve dhe shtoi se agjensia shëndetësore e OKB-së “tani” ka nevojë më shumë se kurrë “për të luftuar pandeminë.
Borrell tha se “vetëm me bashkimin e forcave mund ta kapërcejmë këtë krizë që nuk njeh kufij”.
Edhe pse kanë qenë aleatë tradicionalë për dekada, BE-ja gjithnjë e më shumë ka qenë kritike ndaj administratës Trump gjatë viteve të fundit.
Sipas statistikave të universiteti Johns Hopkins pandemia në të gjithë botën, ka infektuar gati 2 milion njerëz dhe ka vrarë mbi 127,000.
Kryeministri australian Scott Morrison tha se ai mbështeste disa nga kritikat e Trumpit ndaj OBSH-së dhe Kinës por se Australia do të vazhdojë të financojë agjencinë shëndetësore të OKB-së.
“Ne punojmë ngushtë me ta në mënyrë që të ndihmojmë”, tha Morrison për radion Perth Radio 6PR. “Por ata gjithashtu nuk janë imunë ndaj kritikave.”
Ministri i jashtëm i Gjermanisë, Heiko Maas, u kundërpërgjigj me kritika ndaj njoftimit të Trumpit.
“Vënia e fajit nuk ndihmon,” shkroi ai në Twitter. “Virusi nuk njeh kufij. Ne duhet të punojmë ngushtë kundër COVID-19. Forcimi i OKB-së, veçanërisht OBSH-së, e cila nuk është financuar sa duhet në vazhdimësi, është një investim i mirë, për shembull, për të zhvilluar dhe shpërndarë teste dhe vaksina.”
Devi Sridhar, kryetar i shëndetit publik global në Universitetin e Edinburgh, e quajti vendimin e Trump “jashtëzakonisht problematik”, duke theksuar se OBSH-ja, e pambrojtur kronike, po udhëheq përpjekjet për të ndihmuar vendet në zhvillim për të luftuar përhapjen e COVID-19.
“Kjo është agjensia që po kërkon të ndihmojë vendet e tjera dhe po bën përpjekje për të ndaluar pandeminë,” tha zonja Sridhar. “Kjo është pikërisht koha kur ata kanë nevojë për më shumë fonde, jo më pak.”
Sridhar tha se masa e Trump ishte një vendim politik dritëshkurtër, i cili ka të ngjarë të ketë pasoja afatgjata.
“Trump është i zemëruar, por zemërimi i tij po drejtohet në një mënyrë që do të dëmtojë përfundimisht interesat amerikane”, tha ajo.
Në Pekin, zëdhënësi i ministrisë së jashtme kineze Zhao Lijian thotë se vendi është “seriozisht i shqetësuar” për vendimin e qeverisë amerikane për të pezulluar fondet.
“Si institucioni më autoritar dhe profesional ndërkombëtar në fushën e sigurisë globale të shëndetit publik, OBSH-ja luan një rol të pazëvendësueshëm në përgjigjen ndaj krizës globale të shëndetit publik,” u tha ai gazetarëve të mërkurën.
OBSH-ja nuk iu përgjigj kërkesave të përsëritura nga The Associated Press për koment, por Drejtori i Përgjithshëm i saj Tedros Adhanom Ghebreyesus dhe zyrtarë të tjerë të lartë të OBSH pritet të marrin pjesë në një konferencë shtypi mbi pandeminë më vonë të mërkurën.
Shumë analistë kanë vlerësuar reagimin fillestar ndaj pandemisë nga OBSH, e cila po sfidohet ndërsa interesat kombëtar përplasen me bashkëpunimin ndërkombëtar në të cilin duhet të mbështeten agjencitë e OKB-së.
Por kohët e fundit, shumë qeveri kanë qënë të ndara me këshillat e saj për çështje të politikës së shëndetit publik, veçanërisht në lidhje me kufizimet e udhëtimit dhe nëse publiku duhet të ketë maska.
