Në foto: Dervish Shaqa
Nga Ibrahim Hajdarmataj – Kryetar i OJF “Mësuesi”
Disa vite kam punuar si drejtor i Shtëpisë së Kulturës dhe kryetar i Këshillit të fshatit të bashkuar në Zogaj – Tropojë. Kështu, detyra më ka bërë të njihem me shumë artistë, sidomos të sektorit të folklorit, në aktivitetet e zhvilluara, lokale dhe kombëtare në veçanti në festivalet folklorike që organizoheshin në vitet e monizmit në Kalanë e Gjirokastrës .
Artistët Kosovarë na tërhiqnin si magnet, nga që ishim të përvëluar në shpirt për vëllezëritë tanë kosovarë. Kështu, në punë e sipër, u njoha edhe me Dervish Shaqen në qytetin e gurit, në Gjirokastër, i cili erdhi nga Kosova në Shqipëri në vitin 1956. Në takimet me të gjithë ai na fliste për mallin pa kufi që kishte për Kosovën martire për gruan e tij, Zojen, për djemtë e tij, Shpendin dhe Alin.
Dervish Shaqa këtë vit e ka 108 vjetorin e lindjes dhe 33 vjetorin e vdekjes së tij.
Ai vdiq si trup biologjikisht, por në zemrat, në mëndjen në jetën e shqiptarëve, brenda dhe jashtë kufijve është i gjallë në mes të gjallëve.
Edhe sot që po shkruaj këto rrjeshta, në odat e burrave, kryesisht në Malësinë e Gjakovës (Tropojë), në festat dhe ditë gëzimesh, dëgjohen me vëmendje këngët e tij, tingujt e sharkisë bashkë me artistin Demush Neziri, i cili e shoqëronte në çdo aktivitet zyrtar e familjar Dervishin.
Ky këndonte vazhdimisht, këndonte, por shpirti i tij e dinte, i cili qan për fatin e keq personal.
Babai im Ukë Arif Hajdarmataj, i cili ishte një mik i dashur i Dervish Shaqës, më thoshte: “Biro, vaji i burrit asht kanga…”.
Kështu Dervish Shaqa me telat e sharkisë, me këngët e tij derdh krejt mallin dhe lotët për të dashurit e tij .
Dervish Shaqa shpesh herë vinte në Tropojë, në fshatra, ku pritej në mënyrë madhështore nga malësorët e këtyre anëve, nga ku çmallet.
-Nuk më hiqet nga mendja ardhja e tij në Zogaj, në shtëpinë tonë, në pranverën e vitit 1985, ku tërë natën, deri në të gdhirë, e kaluam me raki, sharki e këngë pa kufi.
-”Kur e pi me qef rakinë, të duket se je ka pi tamël (qumështë)…”- thoshte Dervish Shaqa.
Në mëngjes shprehu dëshirën të bëjmë një vizitë në postën kufitare në Qafë-Prushi, 7 km larg fshatit Zogaj, nga ku shihet Gjakova si në pëllëmbë të dorës . Unë u shpreha i gatshëm dhe e shoqërova Dervishin për në postën kufitare Qafë-Prush. Aty na pritën oficerë dhe ushtarë kufitarë në mënyrë shumë dashamirëse, duke na qerasur me konjak “Skënderbeg” të Korçës dhe me llokume . Dervishi këndoi për pjesmarrësit disa këngë duke marrë falenderimet e kufitarëve. Pastaj komandanti i postës kufitare, së bashku me dy ushtarë, na shoqëruan tek piramida, e cila ishte larg postës vetëm 40 metra. Aty ndaheshin dy botë , Shqipëria dhe Jugosllavia.
Komandanti ja dha dylbitë Dervishit, i cili filloi të shikojë Gjakovën, e cila ishte larg 7 km nga ku ishim ne.
… Pas pak një lot njomi faqet e rreshkura të Dervish Shaqës.
Në këto momente komandanti i postës i drejtohet Dervishit:
-Mbaju Dervish se je burrë.
Dervishi ia kthen me një nënqeshje karakteristike që kishte :
– E ke mirë komandant, se ti në mbrëmje bashkohesh me të gjithë njerëzit e familjes ,ndersa unë me sy s’po muaj me i pa …”
Loti i Dervishit më shqetësoi edhe mua dhe asnjëherë nuk e heq nga mendja atë skenë të dhimbshme.
Miqtë e Dervishit në Tiranë ishin të shumtë. Më kujtohet prof. dr Murat Gecaj, shkrimtarët Qemal Sakajeva, Adem Istrefi, Agim Gjakova, Zeqir Lushaj, piktori i mirënjohur Kujtim Buza e shumë të tjerë, ndërsa në Tropojë e ndante me ta dhimbjen, si me humoristin Ali Mula, koreografin Skënder Haklaj, po ashtu edhe me koreografin Deli Metaliaj, ushtarakun Rexhep Shpati, kompozitorin Kolë Susaj, e të tjerë.
Ai thoshte, se “Unë me sharki, e ajo çikë nga Dragobia me çifteli e ”kallim vendin “…”
Ndërsa në biseda me Mehmet Karakushin më tregonte :”-Kur punoja në aparatin e KQ të PPSH dhe kisha sektorin e Kosovës, u zura ngushtë, se sa herë vinin intelektualë nga Kosova, më kërkonin që ta takojnë Dervishin e unë e lajmëroja dhe i thosha: -”O Dervish merre sharkinë e hajde e thuaju dy fjalë ”gogishtë” vëllezërve të tu”. Ai vinte me një frymë.
Shumë shokë të panumërt ka pasur në jetën e tij Dervish Shaqa ku me kujtimet e tyre, mund të bëhen disa libra…..