Nga Joe Phelan, (Live Science)
Parisi, kryeqyteti i Francës, është i mbushur me histori. Aty ndodhet Kulla Eiffel, Arc de Triomphe, Katedrales Notre-Dame dhe Luvri, muzeu më i vizituar në botë.
Megjithatë, pavarësisht nga pasuria e qytetit me pika të shumta kulturore, kënaqësitë arkitekturore dhe restorantet e shkëlqyera, disa turistë e gjejnë veten të paaftë për të shijuar një udhëtim në Paris.
Një përqindje e vogël e atyre që shkojnë në Qytetin e Dritës përjetojnë “sindromën e Parisit”, një gjendje psikologjike me simptoma që përfshijnë të përziera, të vjella, halucinacione dhe rritje të rrahjeve të zemrës.
Por çfarë është saktësisht sindroma e Parisit? Kush priret të ndikohet prej saj dhe pse?
Sindroma e Parisit njihet nga shumë ekspertë si një fenomen i vërtetë, megjithëse i rrallë. Sipas Mathieu Deflem, profesor i sociologjisë në Universitetin e Karolinës së Jugut, sindroma e Parisit është “më e zakonshme në mesin e turistëve japonezë”.
Pse, atëherë, japonezët janë kaq të ndjeshëm?
“Ne po flasim për një kulturë që, historikisht, kishte një sistem besimi dhe trajektore zhvillimi krejtësisht të ndryshme nga vendet në Europë,” tha për Live Science Rodanthi Tzanelli, një profesor i sociologjisë kulturore në Universitetin e Leeds në Mbretërinë e Bashkuar.
Këto dallime kulturore, mund të shpjegojnë pse vizitorët japonezë janë më të rrezikuar për sindromën e Parisit.
Sindroma e Parisit duhet të konsiderohet si një formë ekstreme e shokut kulturor, tha Deflem. Shoku kulturor, në raste veçanërisht të rënda, mund të rezultojë që njerëzit të ndihen të çorientuar, të depresionuar, nervozë dhe të sëmurë fizikisht.
Me fjalë të tjera, njerëzit mund të hutohen, ndonjëherë në një shkallë të konsiderueshme kur rrethohen nga simbole (logoja, emra, shenja, marka) që janë të ndryshme nga ato që do të hasnin zakonisht.
Simptomat e lidhura me shokun kulturor janë të ngjashme me ato të përjetuara nga dikush që ndihet i shqetësuar. Në raste veçanërisht ekstreme të ankthit – si me shokun kulturor, kjo ndjesi mund të çojë në të vjella, çorientim dhe një mori reaksionesh të tjera fizike.
Ndërsa të gjithë përjetojnë shok kulturor “në një formë ose në një tjetër kur vizitojnë një vend të ri”, disa njerëz e ndiejnë atë në mënyra më të theksuara, sipas Deflem. Deflem vuri në dukje se, në përgjithësi, kultura japoneze ka një pikëpamje disi të romantizuar për Perëndimin, “veçanërisht Evropën”.
Kjo, sugjeron Deflem, varet kryesisht nga mënyra se si Parisi përfaqësohet në filma. Në të vërtetë, një studim i vitit 2014 i kryer nga Condé Nast Traveler e vlerësoi Parisin si qytetin e katërt më armiqësor në botë; një studim i vitit 2020 nga revista CEOWORLD i dha Parisit titullin e qytetit më të ashpër në Evropë; dhe një sondazh i vitit 2021 nga InterNations, një organizatë e përkushtuar për të ndihmuar njerëzit të zhvendosen, arriti në përfundimin se Parisi është qyteti i tretë më pak miqësor në Evropë për emigrantët.
Për më tepër, Deflem theksoi se “Japonia, për shembull, ka një kulturë shumë të rregullt dhe të sjellshme”, ndërsa jeta e përditshme pariziane është më pak aq “pavarësisht imazhit të saj”, tha ai.
Por a mund të përjetojnë vizitorët në qytete të tjera të njejtat ndjesi? A mund të shfaqë dikush simptoma të ngjashme me ato të lidhura me sindromën e Parisit në qytete të tjera historike, si Vjena, Nju Jorku apo Pekini?
Tzanelli mendon se sindroma e Parisit mund të mos jetë specifike për kryeqytetin francez. Përkundrazi, ajo e konsideron atë si “një fenomen psikik shumë kompleks që ka të bëjë me zhgënjimin, madje edhe dëshpërimin, për mënyrat se si realiteti nuk përputhet me pritjet tona romantike”.
Sindroma ka të ngjarë të jetë një “fenomen brezash”, dhe për këtë arsye të rinjtë ka të ngjarë të jenë më të përgatitur për atë që do të përjetojnë në një destinacion, shtoi ajo.
Megjithatë, Tzanelli është i prirur të theksojë se askush nuk është i imunizuar nga shoku kulturor, pavarësisht nga mosha apo sa herë ata kanë udhëtuar. Tzanelli vuri në dukje se, megjithëse e njeh mirë shokun kulturor dhe e ka studiuar atë në detaje, ajo nuk është aspak imune ndaj efekteve të tij.
“Unë e kam pasur këtë përvojë të shokut kulturor edhe në vendet që kisha vizituar më parë,” tha ajo. “Koha ndikon në kujtesën dhe imazhet e ruajtura që ne kemi për vendet me siguri do të ndryshojnë nga realiteti.”
