Bashkimi Evropian u bëri thirrje Hungarisë dhe Polonisë të mërkurën që të përmirësojnë pavarësinë e gjyqësorit dhe medias, si dhe masat mbrojtëse kundër korrupsionit, duke thënë se kushtet për të zhbllokuar miliarda euro në ndihma për dy vendet nuk janë përmbushur dhe shqetësimet serioze vazhdojnë të mbeten.
Ky vlerësim bëhet në raportin e ri për gjendjen e shtetit ligjor të Komisionit Evropian, ku përfshihen rekomandime për përmirësime demokratike në të 27 vendet anëtare të bllokut, nga përmirësimi i transparencës për informacion financiar nga zyrtarët deri te dixhitalizimi i administratës publike.
Por vëmendja më e madhe është tek dy vendet ish-komuniste, ku qeveritë euroskeptike janë mbërthyer gjithnjë e më shumë në përplasje të ashpra me BE-në për migrimin, të drejtat e njeriut, çështjet e mjedisit dhe vlerat demokratike.
“Lufta e Rusisë në Ukrainë është një tjetër kujtesë për rëndësinë e punës sonë për të mbështetur dhe nxitur sundimin e ligjit në BE dhe më gjerë,” tha Komisionerja Evropiane për Vlerat dhe Transparencën, Vera Jourova në prezantimin e raportit.
“Ne mund të mbetemi të besueshëm vetëm nëse shtëpia jonë është në rregull”, tha ajo.
Komisioni Evropian po ndalon qasjen e Budapestit tek 15.5 miliardë euro fonde stimuluese që synojnë të ndihmojnë në rimëkëmbjen e ekonomive nga rënia për shkak të COVID-it, dhe tek 36 miliardë euro të tjera të parashikuara për Poloninë, vendi më i madh në lindje të BE-së.
Komisioni ka miratuar tashmë pagesat për 25 vende anëtare. Polonia është në atë grup, por ajo nuk ka marrë ende asnjë fond pasi Komisioni zotohet të përmbahet nga kryerja e transfertës bankare nëse nuk përmirësohet gjyqësori polak.
Komisoni tha se “vazhdojnë shqetësimet serioze në lidhje me pavarësinë e gjyqësorit polak.”
Ekzekutivi i BE-së rekomandoi ndarjen e posteve të ministrit të drejtësisë dhe prokurorit të përgjithshëm, përmirësimin e qasjes së shoqërisë civile në hartimin e politikave dhe garantimin e një procesi të drejtë në vendimmarrjen për licencat e transmetimit të medias.
“Kjo nuk ka të bëjë me sundimin e ligjit,” tha ministri polak i Drejtësisë Zbigniew Ziobro, i cili është gjithashtu prokurori i përgjithshëm i vendit dhe personi përgjegjës për rishikimin e funksionimit të gjykatave polake që BE thotë se i lë ato të hapura ndaj ndërhyrjeve politike.
“Ka të bëjë me pushtetin, ka të bëjë me përmbysjen e një qeverie që ka një mandat demokratik në Poloni,” tha zoti Ziobro në një konferencë shtypi duke reaguar ndaj rekomandimeve të Komisionit.
Budapesti ka thënë vazhdimisht gjatë javëve të fundit se ishte gati të nënshkruante një marrëveshje me Komisionin, por ekzekutivi ka raportuar përparim të pamjaftueshëm nga Hungaria.
Shefi i personelit të kryeministrit hungarez Viktor Orban, Sergely Gulyas tha të mërkurën se Budapesti përmbushi të gjitha kërkesat teknike dhe ligjore për të marrë fondet dhe akuzoi Komisionin për politizimin të çështjes.
Në raportin e BE-së thuhet se shqetësimet rreth pavarësisë së gjyqësorit në Hungari “mbeten të pazgjidhura”.
Aty rekomandohet që Budapesti të forcojë rolin e Këshillit Gjyqësor Kombëtar, të rrisë pavarësinë e autoritetit të tij rregullator të medias dhe të miratojë “reforma gjithëpërfshirëse për lobimin”.
Ndërkohë, zoti Orban ka komplikuar përpjekjet e BE-së për të vendosur sanksione ndaj Rusisë dhe për një marrëveshje për një taksë minimale globale të korporatave.
“Hungaria dhe Komisioni Evropian po i afrohen një ngërçi reciprokisht të dëmshëm,” thotë Eurointelligence.
