si sharki ose “violinë e parë” (me tela ari ose dukati!) në “simfoni” ose “orkestra” të ndryshme “shkencore, intelektuale, fetare, letrare, kulturore, politike, diplomatike, gazeterske, publicistike, kombtare, patriotike” dhe të tjera….Gjithëmonë ti, ti dhe vetëm ti!
Ndërkohë që shkenca dhe teknika janë shumë të reja, për t’i njohur dhe kuptuar dogmat, totemët, fenomenet, misterët ose sekretët e ndryshme fetare, kulturore, informative, politike, diplomatike, paranormale, primitive ose arkaike që i joshin dhe hipnotizojnë shtresat ose kategoritë më të pazhvilluara ose prapambetura të shtetit dhe shoqërisë.
Edhe Millosheviçi i Serbisë, dikur e siguroi strehën ose audiencën e tij tek shtresat me të prapambetura ose primitive të shtetit dhe shoqërisë serbiane. Pasojat janë të njohura!
U mor vesh që politika, diplomacia, arti, kultura, letërsia, informimi ose të gjitha ato që shitën, blihen dhe konsumohen sot në Kosovë, të ngjajnë në sciencefixion ose fantashkencë!
Ramush Haradinaj përndryshe njihet edhe si njëri prej kalorësve ose gardianëve kryesor të “platformës” ose “filozofisë politike” të Rugovës etj.
Ç’është e vërteta, Albin Kurti dhe Vetvendosja, pas puçit ose grushtetit të njohur kundër qeverisë së tyre gjatë vitit të kaluar (2O2O) nga ana e LDK-s, PDK-s, AAK-s dhe Nismës: Me padurim pritën pë t’u rishfaqur me tërë “kapacitetin, potencialin, intelektin, guximin, misionin, narracionin dhe vizionin e tyre liridashës, shtetformues ose patriotik” në muzgun ose buzëmbrëmjen e parë të abortit ose shkurorëzimit të koalicionit qeveritar në mes LDK-s, AAK-s etj., të kryesuar nga Avdullah Hoti.
“Shqiptarët kanë kodin e vet moral, luftarak dhe patriotik, dhe janë të besueshëm e patriot- deri në vdekje!”, do thoshte dikur H. Charles Woodsi.
“Shqiptarët janë popull (komb), kulturë dhe civilizim i veçantë. Edhe guha, kultura, lufta dhe historia e tyre është e veçantë ose specifike.”, mendjet e ndritura europerëndimore dikur mbi shqiptarët.
Shqiptarët janë popull trim, tolerant, bujar dhe tepër fisnik, të cilët edhe në kohë lufte ose konfliktësh dhe armiqsishë të ndryshme me të tjerët, ua njohin, ua ruajnë (mbrojnë) dhe respektojmë varret, flitë, hyjnitë, ritualet, kishat, manastiret ose objektët e ndryshme të kultit, fesë (religjionit), nderin, moralin, traditën dhe kështu me radhë, njerëzve dhe popujve të tjerë.
Se këndejmi, edhe gjatë kohës së luftës së fundit, dhe pas luftës në Kosovë, shqiptarët nuk e dogjën, nuk e prishën ose shkatërruan asnjë kishë ose manastir serb në Kosovë.
Nuk e prishën ose rrënuan asnjë varrë të tyre etj. Jo.
Bile, fisnikët ose trimat e njohur shqiptar, edhe gjatë luftërave të mëdha botërore ose ballkanike, i kanë marrur në besë, strehuar, mbrojtur dhe shpëtuar serbët dhe të tjerët.
Nga kjo rezulton se fizionomia, identiteti, dinjiteti (digniteti), autenticiteti, ekskluziviteti, sovraniteti dhe integriteti i njeriut ose popullit (kombit) shqiptar, në esencën ose substancën e tyre, konsistojnë në lirinë, nderin, moralin, respektin dhe konsideraten maksimale ose optimale ndaj palës tjetër.
Është në nderin, moralin, kultutën dhe traditën e shqiptarit që të mos merrët gjak, ose të mos vritët hasmi ose gjakësori, nëse e ka një grua (femër) ose femijë (kalama) të vogël me veti. Apo, nëse femijët dhe familja e tij, nuk kanë miell në maxhe ose bukë në sofër.
Me fjalë tjera, si vlerë madhore e edukatës, kulturës, traditës dhe filozofisë shqiptare, pos tjerash është fakti se shqiptarët nuk e njohin dhe s’e pranojnë kurrë disfatën ose dorëzimin e parakohëshëm në luftëra ose në perballje të ndryshme infermale ose diabolike me fatet e jetës dhe ligjet e luftës etj.
Shqiptarët, veç Zotit (Hyjit)-nuk i njohin “figura supreme” ose “madhështore” që i “zotërojnë” ose “komandojnë” edhe “mbretëritë e yjeve” së bashku me gjëmimet e motit ose bubullimat e qiellit!
Gjithashtu, shqiptarët e vërtetë dhe ekselent, nuk i njohin dhe s’i pranojnë kurrë kokat e përulura dhe fare bosh që nuk i pren kurrë tehu i shpatës së sulltan Erdoganit etj.
E sidomos kokat e përulura ose nështruara, ku zgjatet ose shtrihet qafa e tyre jokurrizore, poshtë krahut të së cilës prehën tabelat e ligjëve së bashku me gjeometrinë ose gjeografinë e stisur të varrit dhe natës së fundit mbi tokë.
Jo kurrë e kurrës. Absolutisht kurrë!
U mor vesh se popujt (kombet) dhe shtetët e ndryshme, sipas filozofisë kristiane ose perëndimore, ashtu sikurse yjet në qiellin ose universin e pafund, iu nënshtrohen eklipsëve ose procesëve të ndryshme evolutive ose ripërtrirëse në kuptimin e asaj se gjithëçka ripërtrihet, transformohet dhe merr jetë të re, sapo të rishfaqët (rikthehët) drita e bekuar e Zotit.
Edhe agu (agimi) dhe ringjallja pra, janë shfaqje të larta hyjnore dhe sinomike në kuptimin e rishfaqjes së vazhdueshme të dritës së jetës, gjenealogjisë së natyrës, dhe mbijetesës ose ekzistencës së shpirtit.
Kemi vuajtur dhe sakrifikuar shumë ne shqiptarët në rrugën e gjatë dhe aq të mundimshme të mbijetesës ose ekzistencës sonë individuale dhe kolektive.
Respekti, besimi dhe dashuria e përjetshme ndaj kombit dhe atdheut, ishin si të thuash përgjigja më e shëndetshme dhe me sublime ndaj qenies, materies, krijesës dhe ekzistencës tonë individuale dhe kolektive.
Ndërkaq, heroizmi, vetëflijimi dhe sakrifica sublime për to: Vula ose protokoli i mbijetesës dhe ekzistencës sonë si shtet, si popull, apo si komb.
Ndaj, mëqe, sipas Erich Frommit, ne jetojmë në një botë vlerash, resursësh ose pasurishë të pafundme dhe mrekulluese që na i kanë dhuruar Zoti (Hyji) dhe natyra: Lidhja jonë e vetme me vlerat, resursët ose pasuritë e shumëta njerëzore, natyrore, fetare, kulture, historike dhe të tjera, qëndron në esencën ose formulën e njohur shkencore ose filozofike: Si t’i njohim, zbulojmë, kultivojmë, detektojmë, eksplorojmë, shpërndajmë, menaxhojmë dhe konsumojmë këto vlera dhe resurse të përbashkëta globale ose universale.
Nuk ka shpëtim ose alternativë mbrojtëse për personat ose individët e ndryshëm të fshehur ose privuar nga psikoanaliza, gjegjësisht, nga anamnezat ose ekzaminimet e thella shpirterërore, emocionale, mentale ose psikologjike. Sidomos për ata që me aq urrejtje, xhelozi, skizofreni, idiopati, idiopati, narkolepsi, hipokrizi ose psikopatologji, e shajnë, mohojnë, stigmatizojnë, paragjykojnë ose prolongojnë figurën kolosale dhe monumentale të kryetrimit dhe kryeheroit tonë kombtar, Gjergj Kastriotit, Shën Terezes, Pjetër Bogdanit, At Gjergj Fishtës etj.
Se këndejmi, sipas H. Bergsonit dhe E. Frommit :” Ne e vlerësojmë intelektin ose itelegjencën e njeriut, si gjenë, resursin ose asetin kryesor tek njeriu, dhe ne e dijmë se nuk ka ekskurs, diskurs, proces, fenomen, paradoks ose reaksion qytetar, fetar, kulturor ose politik, të cilin intelgjenca ose elita e njohur shkencore, intelektuale, kulturore, politike dhe diplomatike, nuk mund të japin spjegimin, definicionin ose përgjigjën e duhur shkencore ose humaniste, si dhe nuk ka inferioritet ose maliciozitet të cilin, nuk mund të riparojnë dhe kompenzojnë”.
Njerëzit e mençur, intelektual, profesional ose intelegjent, flasin të matur dhe në distancë mbi artin, kulturën, religjionin, popullin (kombin), shtetin, pushtetin, politikën, diplomacinë etj.
Sytë e tyre shohin dikund largë ose tepër thellë, dhe brenda algjebres ose alfabetit të tyre e kanë të lartën, të njohurën, të pranuarën, të mençurën, të zgjuaren, ekselenten, sublimën, madhështorën, racionalen etj.
Ata flasin ose dialogojnë me gjuhë të zgjedhur ose elokuente, si dhe me rropatje ose “përplasje indiferente” qerpikësh që mezi presin fundin ose epilogun e një ngjarjeje ose ndodhje…Duke i njohur, lëxuar dhe kuptuar ngjarjet, mesazhet, interesat, aspiratat, fytyrat, figurat, portretët ose fotografitë e heronjve, aktereve ose protagonisteve të njohur dhe kryesor të ngjarjeve, ndodhjeve, figurave dhe personalitetëve kryesore të historisë shqiptare siç është Gjergj Kastriot-Skënderbeu etj.
Ndryshe nga kjo, morali origjinal ose autentik, sipas Jean Paul Sartërit, Albert Camys etj, në radhe të parë është manifest, tundim, narracion ose shprehje e lirisë, autonomisë dhe pavarësisë objektive dhe subjektive të individit dhe kolektivitetit. Ai iu ndihmon individit dhe kolektivitetit të zbardhin (ndriçojnë) dhe rregullojnë tërësinë e mendimëve, vendimëve dhe reagimëve të tyre.
Historia e përgjithshme e kulturës dhe civilizimit botërorë ka provuar dhe vërtetuar shpesh se shumë popuj janë zhdukur fare nga faqja e dheut mu për shkak të nebulozës, mediokritetit, iracionalitetit, amnezionit, amorozitetit, debilitetit dhe mohimit të rrënjëve, trungut dhe pemës së tyre familjare, nacionale, strukturalgjenetike ose biogjenetike.
Sipas filozofisë dhe antropologjisë kulturore dhe asaj politike, fryma e njohur liridashëse dhe patriotike së bashku me respektin dhe përkushtimun maksimal ndaj të së kaluarës së njohur familjare (gjenealogjike), nacionale, fetare, kulturore dhe historike, pëcaktojnë fatin, ekzistencèn dhe ardhmërinë e një populli ose kombi të tërë.
Ndaj, çdo shpërfaqje, shpërqëndrim, mohim ose injorim i mundshëm nga fryma e lartëpërmendur historike dhe patriotike, e ç’veshin (xhveshin) dhe ç’armatosin një popull ose komb të tërë, duke e çuar drejt shuarjes (zhdukjes) ose vetshkatërrimit.
Bazat hyjnore ose profetike të çdo populli (kombi) ndodhën ose ekzistojnë në brendinë e të posaçmës ose të veçantës së tij fetare, kulturore, historike, nacionale, familjare (gjenealogjike), strkturalgjenetike, biogjenetike, antropogjenetike, antropokulturore, antropohistorike, antropogjeografike, antropobiologjike etj.
Në këtë frymë edhe prestigji ose autoriteti global i një populli (kombi) dhe shteti, sikur ndodhën të fshehur ose maskuar në autenticitetin, individualitetin, ekskluzivitetin, spontanitetin, universalitetin, kompaktibilitetin, homogjenitetin, integralitetin dhe integritetin e tyre të përgjithëshëm. Për të mos thënë dikund në mes pseudonimitetit hyjnorë dhe atij primatologjiko-ekzistencialist.
Në të kundërten, askush prej nesh nuk është aq i marrë, stupid, nebuloz, cinik ose injorant, sa për të mos i parë, dëgjuar, lëxuar, njohur dhe kuptuar mesazhët (porositë), ngjarjet, zhvillimët, kërkesat, fytyrat, figurat, autoritetët dhe zërat e kohës, shpirtit dhe historisë sonë kombtare.
Krishtërimi nè realitet, plotësoi një detyrë të madhe pèr iliroshqiptarèt. Ai la gjurmë të pashlyera në analet e historisë sonë kombtare, dhe ky kontribut mund të vlerësohet gradualisht, vetëm me zhvillimin, edukimin, arsimimin dhe emancipimin e përgjithshëm të njeriut shqiptar ose kosovar.
Polemikat, replikat ose dilemat e ndryshme rreth asaj se kush janë arkitekt, kalorës dhe gardian kryesorë të gjuhës, kulturës, historisë dhe civilizimit të njohur iliroshqiprar (shqiptarët musliman, apo shqiptarët e krishtërë ose katolik?!)- paraqesin edhe një mashtrim ose manipulim flagrant të historisë sonë kombtare nga ana e pseudohistorianëve, kontrakulturologëve dhe antishkenctarëve të ndryshëm filoturq, puroshqiptar, joshqiptar, antishqiptar ose neotomanik. Kur dihet fakti se po të mos ishin trimat, heronjt, intelektualët, patriotët, klerikët ose misionarët e shquar shqiptar të religjionit kristian ose katolik, shqiptarët e sotëm do kishin folur, shkruar dhe menduar turqisht, serbisht ose gabelisht. Nuk do kishte sot as Kosovë dhe as Shqipëri. As komb, as shtet, as gjuhë, as kulturë, as histori dhe as flamur shqiptar.
Nën hijen e islamit ose islamizmit radikal turko-otoman, për gjashtë shekuj me radhë, kishat katolike shqiptare ishin qëndra drite dhe shprese, vendi i shpirtit, shkencës, artit dhe kulturës shqiptare, prej nga ku shpërndahej drita e njohur e shkencës dhe diturisë në tërë hapësirèn shqiptare ose ilirike.
Krishtenizmi ose katolicizmi ishte feja e gjyshërve dhe stërgjyshërve tanë. Tempulli i dritës, shkëlqimit, ekzistencës, rilindjes ose renesanses shqiptare… Frymëzim i orvatjeve ose përpjekjeve të njohura kolosale dhe titanike të klerit katolik shqiptar në Vendin e Shqipëve, i cili gjatë sundimit (pushtimit) të egër turko-otoman, ishte në një gjumë ose agoni të thellë.
Ndaj, a ka devocion më të lartë se ky, që bazohet në të gjitha këto parime sublime dhe kaq të shënjta?! Unë thëm: Nuk ka.
Ndryshe nga kjo, parimi i lirisë së ndërgjegjes dhe besimit, i cili përbën gurin themeltar, mbi të cilin qëndron madhështia e vërtetë e çdo kombi, tek shqiptarët vlerësohet si gati i shenjtë.
Kur, tërë lënda e pasur e librave fetare, kulturore dhe historike, të dalë në dritë, do të shohim se, ndikimi i klerit katolik shqiptar në qytetërimin e dhe historinë shqiptare, ka qenë shumë më i madh se sa është ditur dhe shkruar deri më sot.
Edhe përngjasimet ose analogjitë e ndryshme në mes Pjetër Bogdanit dhe Shën Tomës ose Augustinit, duhet studiuar, analizuar dhe kuptuar në hollësi dhe brendi, dhe jo si jo të rastësishme. Sidomos dëshira e njëjtë ose identike, për të pajtuar filozofinë me teologjinë etj.
Sidoqoftë, “Ne këtu në Gjermani ose Europën Perëndimore, nuk jemi tërësisht të lirë dhe të lumtur, përderisa në Ballkan ose dikund largë në Turqi, njerëzit ose popujt e ndryshëm vritën mes veti, përndiçën, masakrohen dhe nuk janë të lirë!” ( Göethe në “Faustin I”)
Përçarjet ose ndasitë shqiptarëve u kanë kushtuar shumë.
Para “Konferencës së Ambasadorëve” në Londër (1913)-Kosova i kishte me tepër se 29. 5OO kilometra katrore të hapësirës ose teritorit të saj. Ndërkaq, “Shqipëria londineze” (me 1912) thonë se në emër të “pavarësisë shtetrore ose politike”, asokohe i humbi ose braktisi afro 1/3 ose 2/3 e teritorit ose hapësirës së saj jetësore, historike dhe gjeografike.
Ç’thotë historia…?
Thuhet se Herdodoti atëbotë (dikund në vitët 485-424- para epokës sonë ) duhet të ketë qenë arkitekti ose instruktori me i rëndësishem ose kryesor i të të ashtuquajturit sistemit apo si i thuhet” kompozicionit të parë” historik ose historiografik në Antikë. Apo,”babai i historisë”, siç do e quante dikur me vonë Ciceroni.
Se këndejmi, Herodoti në kuader të veprës së tij të njohur me titull “Historiae”, asokohe në radhë të parë e kishte për qëllim paraqitjen ose prezantimin e njëanshëm ( unilateral ose monologjik) të lufterave dhe fitorëve të atëhershme ushtarake ose politike të grekëve të lashtë -kundër përsianëve dhe të tjerëve. Gjegjësisht, dominimin dhe prestigjin e atëhershem politik, ushtarak, detar, tregtar, kulturorë dhe ekonomik të grekëve në regjiionin e njohur Jugor ose Mesdhetar.
Në anën tjetër ndërkaq,Tukididi (dikund në vitët 46O-4OO -para Krishtin) në kuader të “Monografisë Historike ” mbi luftërat e atëhershme të Athinës, Spartës, Peloponezit, Bosforit, Dardanelëve etj… Duke bërë fjalë mbi rolin, ndikimin dhe kontributin e njohur kolosal dhe titanik të shumë luftetarëve, komandantëve ose strategëve të njohur luftarak (ushtarak) dhe politik me orgjinë nacionale ose gjenealogjike nga treavat dhe rajonet e ndryshme të Ilirisë, Maqedonisë Antike etj…qyshë atëherë do bënte apel për të vërtetën dhe kritiken e njohur historike ose historiografike. Respektivisht, për studimet, hulumtimet dhe analizat e përgjithshme burimore, materiale, dokumentare dhe historike të ngjarjeve, figurave, kronikave, analeve, mitëve, eposëve ose legjendave të ndryshme politike, ushtarake (luftarake) ose historike në funksion të sekularizimeve dhe singularizimeve të ndryshme eksterne ose eksplikative ne mes historisë dhe luftës, historisë dhe politikës, historisë dhe shtetit, historise dhe filozofisë etj.
Të gjitha këto së bashkut, me qëllim të paraqitjes ose prezantimit të ngjarjeve, zhvillimëve, figurave ose personalitetëve të jashtëzakonshme ose historike në frymën e njohur lineare, ekskursive dhe diskursive të një historie globale ose universale në sfond.
Kjo për faktin, se ligjët e niohura historike ose historiografike, në radhë të parë janë ligje të trendëve, standardeve dhe tendencave të njohura madhore, epokale dhe tepër masive në kohë dhe hapësirë, respektivisht, ligje të trendëve ose tendencave të njohura globale ose universale. Për dallim të ligjëve të njohura shoqëore ose sociale ( lëxo: ligjet filozofike, sociologjike, psikologjike, politike dhe të tjera ..) që janë me tepër ligje ose standarde të përkufizuara në kohë dhe hapësirë, të cilat i parashohin ose prognostifikojnë ngjarjet, zhvillimët, figurat ose personalitetët e ndryshme epokale dhe historike në sfond, por, nuk kanë ndikime ose influenca globale ose masive në to si legjët e lartëpërmendura historike ose historiografike.
Ndërkohë që kritika e sipërpërmendur historike ose metodologjike ( lëxo”Monografinë Historike” të Tukididit), me kalimin e kohës do ravijezohej, konturohej, eksplorohej dhe konvencionalizohej akoma me shumë ne kuader të “Helenikës” së njohur të Ksenofantit etj. Për t´i arrirë kështu lulëzimin ose shkëlqimin e saj të vërtetë me rastin e kontaktëve, farkimëve, konvergjencave ose komunikimëve të ndryshme letrare, kulturore, historikografike dhe të tjera të artit, kulturës, letërsisë dhe historisë së lashte greke (helene) me kulturën dhe historinë romake në kohën e luftërave dhe përpjekjëve të njohura të romakëve per sundime dhe dominimie të asokohshme mesdhetare (kontinentale) dhe interkontinentale, kur Jul Polibie Cezari, Plutarku, Tit Livi, Salustiu, Ciceroni, Katoni, Konstantini i Madh, Justiniani, Diokleciani, Augustini dhe të tjerë në kuader të ” Analëve Historike”, “Biografive Paralele”, ” Fasti-ve”(Kalendarëve), “Vitae Sanctorum”, “Vitae Sanctam etj., asokohe i kishin vënë si të thuash piketat ose kornizat e përgjithshme shkencore, sekulare, singulare dhe humaniste të historisë së përgjithshme të kulturës dhe civilizimit botërorë.
Për me tepër ndërkaq, konceptët, formulimet dhe përceptimet e njohra të H. Berr se: ” Historia parasegjithash është shkenca e njohur mbi njeriun, shtetin dhe shoqërinë e gjithëmbarshme njerëzore ose qytetare”. Apo,” Pasqyrë dhe një njohuri e përgjithshme globale ose universale mbi të kaluarën, të sotmën dhe të ardhmën e përgjithshme të njerëzimit ose civilizimit të njohur njerëzor”,-sipas konceptëve dhe definicionëve të njohura shkencore dhe metodologjike të H.I. Marrout dhe Christoph Kellerit.
Ndonëse, F.Braudelli, G. Barraclough etj., në menyrën me konkrete, me sublime, relevante dhe pragmatike i bëjnë të qarta ndarjet, klasifikimet, enkodimet, dekodimet dhe periodizimiet e ndryshme historike ose historiografike, respektivisht, historitë e vogla ( mikrohistoritë) dhe historitë e mëdha (makrohistoritë) e ndryshme në kontekstet ose relacionet e njohura ” Post-Quem” dhe ” Ante- Quem” .
Ephraim Chambers njihet si hartuesi ose formuluesi i fjalorit të përgjithshëm ciklopedikë ose enciklopedikë me titull “Cikploedia” ose “Enciklopedia” e cila paraqet ose prezanton edhe fjalorin i gjithëmbarëshëm shkencorë ose historikë.
Ndërkaq, Denis Didero në “Enciklopedinë” e tij, përveç tjerash e veçon rolin dhe ndikimin e ligjëve dhe principëve të njohura shkencore dhe humaniste si kritere dhe parime themelore ose substanciale të një studiuesi ose historiani të specializuar dhe kompetent.
Se këndejmi, sipas mendimëve dhe përceptimëve të njohura shkencore dhe humaniste të Theodor Shiederit, të shprehura dhe formuluara në kuader të ” Kodeksit të Historisë Nacionale”: Mbrojtja dhe afirmimi i çështjeve dhe aspektëve të njohura ushtarake ose luftarake, si dhe i atyre shtetrore, nacionale, fetare, kulturore, politike, historike, gjeografike etj. ( lëxo: kauzalitetin e njohur shtetror dhe nacional) -nepër etapa ose periudha të ndryshme politike, historike dhe të tjera, e kanë peshën dhe rëndësinë e kauzalitetit me të lartë shtetërore, nacional dhe historikë.
Përderisa, sipas konceptë, ideve dhe teorive të njohura të Cloude Levy Straussit :”Mitët, eposet, legjendat dhe historitë e njohura luftarake (ushtarake) ose patriotike, janë në funksione të fuqishme determinante, konstruktive, rekonstruktive, diakronike, revolucionare, evolutive, empirike dhe të tjera-përballë paradoksëve, padrejtësivë, destruksioneve, dekonstruksioneve, reaksioneve, turbulencave, anomalive, patologjive, demagogjive, hipokrizive dhe anakronizmave të ndryshme politike, administrative, juridike dhe të tjera.
Në të kundërten, për historinë si shkencë, çdo gjë është relative, përveç kësaj të parës (historisë) e cila së bashku me ligjet dhe disiplinat e veta është absolute ose relevante. Duke menduar në faktët ose burimet e njohura materiake ose historike, në strukturën dhe arkitekturën e njohur kompozicionale tè historisë, si dhe në disiplinat e njohura historike ose historiografike si arkeologjia, paleontologjia, sfragistika, heraldika, numizmatika etj.
Ciceroni do thoshte dikur se “nuk e bëjnë ose nuk e shkruajnë dot historinë njerëzit e panjohur ose të pa histori.”
E kundërta e tyre janë paradokset, naivitetët, anomalite ose patologjitë “shkencore” ose “historike” të njerëzve të paautorizuar, joprofesional dhe inkompetent, për t’u dukur të mëdhenjë ose interesant-përmes ngjarjeve ose historive të mëdha.
Sipas mendimëve ose formulimëve të njohura te Kantit, Hegelit, Popperit, Kuhnit etj.: Etapat (epokat) ose periudhat e ndryshme revolucionare, historike dhe të tjera në të shumtën e rastëve mund të konceptohen, përceptohen dhe anticipohen edhe në kontekste ose relacione të ndryshme individuale ose personale. Kjo në radhë të parë për faktin se çdo etape ose periudhe të caktuar revolucionare ose historike i përkasin ose takojnë figurat ose personalitetët e veçanta dhe të jashtëzakonshme në kontekstin e mesipërm epokal, monumental ose historik. Respektivisht, ushtarak (luftarak), politik, diplomatik, shtetëror, nacional etj., si Gjergj Kastrioti-Skenderbeu (Shqipëri), Karli i Madh (Karl der Große -Gjermani), Alfredi i Madh (Angli) etj.
Duke i përfshirë dhe nënkuptuar këtu edhe kauzalitetin e njohur ushtarak (luftarak), shtetëror, nacional dhe historik së bashku me mitët, eposët, legjendat dhe historitë e njohura mbi trimat ose heronjtë e ndryshëm nacional ose popullor tek popujt, shtetët ose shoqeritë e ndryshme post-revolucionare ose tranzitore në funksione të ndryshme reflektive, simbolike, paradigmatike, konstruktive, rekonstruktive, tradicionale, empirike, diakronike dhe të tjera -përballë paradokseve, padrejtësive, turbulencave, reaksionëve, anakronizmave, anomalive, patologjive, destruksioneve ose dekonstruksioneve të ndryshme objektive dhe subjektive në çdo kohë dhe hapësirë.
Ndryshe nga kjo, në rangun ose nivelin shkencor ose metodologjik, njjë ndèr pikërëndesat ose fushëveprimet kryesore ose substanciale të historisë shtetërore, nacionale dhe politike, janë ose mund të jenë e kaluara dhe historia e përgjithshme shtetëtrore, nacionale dhe politike e një populli (kombi) dhe shteti të pavarur, sovran, integral dhe demokratik. Gjegjësisht, e kaluara, traditat, jetëgjatësia dhe funksionaliteti ( funksionimi) i tij së bashku me konceptët, formulimet dhe intërpretimet e njohura shkencore dhe politike të lëndës ose materies së njohur të historisë.
Aty janë edhe sekularizimet dhe singularizimet e njohura (eskterne ose eksplikative) në mes historisë dhe politikës, historisë dhe diplomacisë, historisë dhe sociologjisë, historisë dhe filozofisë, historisë dhe psikologjisë, historisë dhe gjeografisë, historisë dhe luftës, historisë dhe politologjisë, historisë dhe religjionit, dhe të tjera.
Ndërkaq, alternativat ose “derivatët” e ndryshme (shtesë) të historisë së përgjithshme shtetërore, nacionale dhe politike, janë ose mund të jenë faktori i njohur njeri (personi ose individi), populli, kombi, etnia, shteti, gjuha zyrtare, simbolet e njohura shtetërore dhe nacionale, feja (religjioni), mirëqenja, shëndeti, barazia, lumturia dhe harmonia e gjithëmbarshme njerëzore ose qytetare së bashku me edukatën, kulturën, arsimin (arsimimin), shkencën, tekniken, zhvillimiin e përgjithshëm industrial dhe ekonomik, vlerat, potencialet ose resursët e njohura individuale dhe kolektive etj
Me fjalë tjera, ata që i shajnë, përqeshin, mohojnë, stigmatizojnë ose prolongojnë kyeheroin tonë kombtar, Gjergj Kastriotin së bashku me Shën Terezen ose vëllezërit dhe motrat tona shqiptare të religjionit kristian: Ose janë të çmendur, të marrë, stpid ose nebuloz të parikuperueshëm, ose janë bastard ose hibrid. Pjellë ose fosile (fekalje) turku, boshnjaku, gabeli ose cigani. Pikë.
ASh