Ligjvënësit demokratë në Dhomën e Përfaqësuesve kanë propozuar këtë javë një projekt-ligj që do të rriste ndjeshëm taksat për amerikanët e pasur dhe korporatat, ndërsa do të ulte taksat e paguara nga qytetarët me të ardhura më të ulëta. Në total, propozimi do të krijojë rreth 900 miliardë dollarë të ardhura shtesë gjatë një periudhe 10-vjeçare për të financuar disa nga planet e zgjerimit të shpenzimeve sociale të administratës së Presidentit Biden.
Propozimi, i qarkulluar nga Kryetari i Komisionit të Dhomës së Përfaqësuesve për Mënyrat dhe Mjetet, Ligjvënësi demokrat Richard E. Neal, do të orientonte politikat në të njëjtin drejtim të përgjithshëm si një plan i publikuar nga administrata e Presidentit Biden në fillim të vitit. Ky është vetëm hapi fillestar në atë që është e sigurtë se do të jetë një betejë mbi politikën e ardhshme tatimore. Por plani nuk shkon aq larg sa dëshiron Presidenti Biden për rritjen e taksave për bizneset, fitimet kapitale nga shitja e investimeve dhe trajtimin e pasurisë së trashëguar.
“Mendoj se mund të përshkruhet me një fjalë si, ‘e jashtëzakonshme’,” thotë Howard Gleckman, studiues në Qendrën e Politikave Tatimore Urban-Brookings në Uashington. “Propozimi rrit taksat me rreth 2.1 trilionë dollarë, shkurton taksat e tjera me rreth 1.2 trilionë dollarë – pra zhvendos rreth tre trilionë e gjysmë dollarë në taksa gjatë 10 viteve. Kjo është e jashtëzakonshme”.
“Është një përzierje shumë e madhe e rritjes së taksave për njerëzit me të ardhura të larta dhe korporatat, si dhe ulje të taksave për familjet me të ardhura të ulëta dhe të mesme”, shtoi ai në një intervistë për Zërin e Amerikës.
Sipas një analize të Komisionit të Përbashkët të Kongresit për Tatimet, projektligji do të rriste normën mesatare të taksave për njerëzit që fitojnë 1 milion dollarë ose më shumë në vit në 37.3% nga 30.2%. Në anën tjetër të spektrit financiar, do të siguronte që njerëzit që fitojnë më pak se 20,000 dollarë në vit do të kenë një detyrim tatimor negativ – që do të thotë se ata do të marrin rimbursime nga qeveria, edhe nëse nuk kanë paguar asgjë në taksa federale gjatë vitit.
Një kod tatimor më kompleks
Propozimi i demokratëve vazhdon tendencën në politikën amerikane të përdorimit të kodit tatimor si zëvendësim të legjislacionit të drejtpërdrejtë. Propozimi përmban kredite tatimore për ndërtimin e banesave, detyrimet e sindikatave, energjinë e gjelbër, gazetarinë lokale dhe më shumë.
“Duket se çdo aspekt i axhendës [së demokratëve] duhet të ketë një komponent të krediteve tatimore”, tha Alex Muresianu, analist i politikave federale në Fondacionin Tatimor në Uashington.
“Dhe nuk ka domosdoshmërisht kuptim që të përpiqeni të drejtoni politikëbërjen tuaj tërësisht përmes kodit tatimor”, shton ai.
Kreditet tatimore për fëmijët
Si përgjigje ndaj pandemisë së koronavirusit, në fillim të këtij viti Kongresi autorizoi kredite tatimore për familjet me fëmijë nën moshën 18 vjeç dhe e strukturoi atë në një mënyrë që u jepte pagesa mujore prej disa qindra dollarësh për çdo fëmijë drejtpërdrejt prindërve. Dërgimi i këtyre fondeve çoi në një rënie të mprehtë të niveleve të varfërisë në radhët e fëmijëve në Shtetet e Bashkuara dhe propozimi i taksave do ta shndërronte këtë në një kredi të përhershme.
Megjithatë, për të shmangur shkeljen e rregullave të buxhetit, demokratët kanë propozuar që një sërë masash të lidhura të skadojnë në vitin 2025. Në të njëjtën kohë, ata po përpiqen të sigurohen që propozimi të përputhet me premtimin e Presidentit Biden për të mos rritur taksat për amerikanët që fitojnë më pak se 400 mijë dollarë në vit.
Ndryshimet në tatimin mbi të ardhurat personale
Propozimi i Dhomës së Përfaqësuesve do të rrisë normën më të lartë të tatimit mbi të ardhurat, e cila zbatohet vetëm për fitimet mbi 400,000 dollarë në vit për individët ose 450,000 dollarë për çiftet e martuara, në 39.6%. Një projektligj i miratuar nga republikanët dhe nënshkruar në ligj nga ish-Presidenti Donald Trump kishte ulur normën më të lartë në 37% për të gjitha të ardhurat mbi 500,000 dollarë.
Propozimi i Dhomës së Përfaqësuesve përfshin një taksë shtesë prej 3% mbi të ardhurat mbi 5 milionë dollarë, duke krijuar atë që përbën një tjetër ndarje tatimore për amerikanët me fitime jashtëzakonisht të larta.
Shumë biznese në SHBA janë të strukturuara si subjekte pass-through, fitimet e të cilave tatohen si të ardhura personale për pronarët e tyre. Ligji aktual lejon një zbritje prej 20% të të ardhurave kualifikuese para taksës. Fatura do ta kufizonte këtë zbritje në 400,000 dollarë për një individ dhe 500,000 dollarë për një çift të martuar.
Ndryshimet e tatimit mbi fitimet kapitale
Ndryshimi i propozimit në trajtimin e fitimeve kapitale – fitimet që një investitor merr kur shet një pasuri që është rritur në vlerë – është shumë më pak dramatike sesa kishte kërkuar administrata e Presidentit Biden. Në vend që të merrte parasysh kërkesën e presidentit për të rritur normën më të lartë prej 20% të fitimeve kapitale në 39.6%, duke e sjellë atë në përputhje me të ardhurat normale, plani do ta rriste normën në vetëm 25%.
Sipas ligjit aktual, kur dikush vdes me fitime kapitale të parealizuara, ato fitime fshihen kur pasuritë u kalohen trashëgimtarëve. Në disa raste kjo i lejon shumë prej të pasurve të kalojnë pasuri të mëdha te trashëgimtarët e tyre pa taksa.
Administrata e Presidentit Biden kishte kërkuar që SHBA të fillonte taksimin e fitimeve të parealizuara të kapitalit pas vdekjes, por propozimi i demokratëve nuk përmban një dispozitë për ta bërë këtë.
Taksat e biznesit
Ndryshimet e taksave të propozuara nga republikanët në vitin 2017 përfshinin një ulje drastike të tatimit mbi të ardhurat e korporatave, nga 35% në 21%. Propozimi i demokratëve do të rriste normën e korporatave në 26.5%. Kjo nuk është aq sa rritja prej 28% që kishte propozuar administrata e Presidentit Biden, dhe është ende shumë nën normën në fuqi të vendosur në vitin 2017.
Rritja e taksës së biznesit, thonë kritikët, do t’i bëjë Shtetet e Bashkuara një vend më pak tërheqës për të bërë biznes.
“Është më e ulët se propozimet e mëparshme, por sidoqoftë, kur merren parasysh taksat që korporatat i paguajnë shteteve amerikane, kjo ndoshta do të na radhiste në vendin e tretë [më të lartë] ndër vendet e Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim. Pra, kjo është një dobësi e madhe e planit”, tha zoti Muresianu nga Fondacioni Tatimor.
Taksat e biznesit ndërkombëtar
Në një kohë kur administrata e Presidentit Biden po punon me partnerët në skenën ndërkombëtare për të reformuar mënyrën se si bizneset shumëkombëshe tatohen mbi të ardhurat e tyre, projektligji i Dhomës së Përfaqësuesve propozon një taksë minimale mbi të ardhurat e mbledhura jashtë vendit të kompanive amerikane që është më e ulët se sa ka kërkuar administrata.
Administrata e Presidentit Biden ka kërkuar një taksë prej 21% mbi fitimet jashtë vendit të bizneseve amerikane, por plani i Dhomës së Përfaqësuesve përcakton taksën në nivelin 16.6%.
Në bisedimet e zhvilluara me vendet e tjera, administrata e Presidentit Biden është duke nxitur miratimin në mbarë botën të një takse minimale prej 15% mbi fitimet e brendshme të korporatave. Ideja është që të bëhet më pak tërheqëse për kompanitë që të transferojnë operacionet e tyre në juridiksione të ulëta ose pa taksa.
Ekspertët thanë se ështe e vështirë të thuhet se çfarë ndikimi mund të ketë propozimi i Dhomës së Përfaqësuesve tek përpjekjet e administratës së Presidentit Biden, pjesërisht sepse bisedimet me qeveritë e huaja po shqyrtojnë një sistem krejtësisht të ndryshëm që do të taksojë kompanitë bazuar në vendin ku shiten mallrat dhe shërbimet e tyre dhe jo ku e kanë selinë.