(Pjesë e shkëputur nga libri, “KRIMET SERBE NË DEÇAN”, dëshmi të mbledhura me International Crisys Group)
………………………………………………………………………
Pas dështimit të bisedimeve në Rambuje të Francës, pasi që pala serbe nuk kishte pranuar të nënshkruan marrëveshjen me palën kosovare, me 24 mars të vitit 1999, Forcat ajrore të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe të NATO-s, kishin filluar bombardimet mbi caqet serbo-sllave në Kosovë, sikurse edhe në Serbi dhe Mal të Zi. Ndërkohë, forcat e shumta policore, ushtarake dhe paramilitare serbe, kishin vazhduar me krimin e tyre ndaj popullatës civile dhe çdo gjëje shqiptare. Ata, kishin ndërmarrë ofensivë të egër vrasëse, plaçkitjeje dhe djegie. Këmbësoria ishte futur nëpër çdo fshat. Nëpër çdo shtëpi. Ofensivë e tokës së djegur. Ofensivë e spastrimi të fshatrave të Deçanit.
Popullata e paktë që kishte mbetur, duke parë gjendjen e pamundshme të të qëndruarit në Kosovë, detyrohet të merr rrugën e ikjes për në Shqipëri dhe Mal të Zi. Kështu që, më 02 dhe 03 prill të vitit 1999, banorët e Isniqit, Broliqit, Prapaçanit, Lumbardhit, Lloçanit, fshatareve të Lugut të Baranit, si dhe të fshatrave tjera, kishin marrë rrugën për në Shqipëri. Por, rrugëtimi i ikjes drejtë Shqipërisë, nuk ishte i lehtë Gjatë udhëtimit, ata kishin përjetuar maltretime, rrahje, plaçkitje, kanosje, vrasje, zhdukje të kufomave, e çka nuk kishin përjetuar. Pika të pakalueshme ishin, Qendra e Deçanit dhe Ura e Bishtazhinit. Jo vetëm këto vende, ishin vende të krimit.
Këtë e tregojnë dëshmitarët e drejtpërdrejtë, apo familjarët e tyre.
Për, Nisret (Ramë) Haxhnikaj, i lindur me 08 tetor 1960 nga Isniqi, rrugëtimi i largimit nga vendi i lindjes, ishte i rëndë. Ishte dëshmitar i dhunës dhe plaçkitjes. “Me datën 02 prill 1999, ushtria serbe e granatoj fshatin. Nga një granatë që ra në afërsi, uplagosën Ukë Loshaj (80 vjeçar) dhe Rrustem Kukleci (35vjeçar). U detyruam ta lëshojmë fshatin tonë. Morëm rrugën drejtë Shqipërisë. Policia dhe paramilitarët serb, gjatë gjithë rrugës na thonin: “Shkoni në Shqipëri dhe mos u ktheni kurrë”, Ju kërkuat NATO, shkoni dhe jetoni në NATO”, ka treguarHaxhnikaj, të cilët ia kishin marrë edhe makinën me të cilën udhëtonte së bashku me familjen e tij. “Isha në makinë me familje, kur dy paramilitarë të armatosur me mitraloz “Scorpion“, më ndaluan. I njoha. Ishin, Muharrem (Mushk) Jakupi, dhe Backo“. Ata, më morën makinën “Mercedes-200 D” dhe ikën në drejtim të Deçanit. u detyruam të vazhdojmë rrugëtimin e ikjes, duke hipur në traktorin e axhës”, ka nënvizuar Haxhnikaj, duke thënë se të njëjtin fat, duke ua marr makinat, e kishin edhe, Selim Balaj dhe Isë Maksutaj.
Ndërkaq, Skënder (Azem) Muçaj, i lindur 01 shkurt 1974, nëLlukë të Epërme, ka treguar për vuajtjet që kishte përjetuar gjatërrugën për në Shqipëri, duke thënë se ishin vuajtje që nuk mund të harrohen. “Me 27 mars 1999, jemi detyruar të largohemi nga shtëpitë dhe kemi marrë rrugën në drejtim të fshatit Maznik, së bashku me gruan time. Aty kemi qëndruar deri me 03 prill 1999. Ndërkohë, jemi detyruar të ikim nga aty, duke marrë rrugën drejtë fshatit Broliq. Iu bashkuam karvanit të gjatë të njerëzve nga fshatrat e Lugut të Baranit dhe komunës së Deçanit. Gjatë kalimit nëpër Isniq, kishin qenë plotë forca serbe, duke djegur shtëpitë. Me të arritur në qendër, kriminelët kanë ndaluarkolonën, e më kanë zbritur nga traktori. Sapo kam zbritur, kanëfilluar të më godasin me mjete të forta. Më rrahën, sa që nuk di si kam mbetur gjallë”, ka rrëfyer Muçaj, në deklaratën e tij për ICG. Ai, po ashtu ka treguar se si janë ndalë sërish te “Ura e Fshejtë”, duke i plaçkitur dhe maltretuar mizorisht.
Edhe, Hysen (Bajram) Sadikaj, i lindur më 15 dhjetor 1942, nga Dashinoci, kishte treguar për torturat që kishin përjetuar, ku në mesin e torturuesve, ishte një kojshi serb i tij, me emrin Novak Vllahoviç. “Më datën 03 prill 1999, jemi detyruar të largohemi nga shtëpitë dhe kemi marrë rrugën në drejtim të fshatit Broliq. Iu bashkuam karvanit të gjatë të njerëzve, nërrugën e ikjes për në Shqipëri. Gjatë kalimit nëpër Isniq, kishin qenë plotë forca serbe, duke djegur shtëpitë. Me të arritur në qendër, kanë ndalue kolonën. Unë isha me qerre me kali së bashku me familjen. Kanë filluar të bërtasin, të shajnë dhe të zbresin nga traktorët meshkujt, duke i torturuar në prani të familjeve. Më është ofruar një kojshi i imi serb, NovakVllahoviç, që pas fjalëve fyese, më goditi me një mjetë të fortë, duke më shkaktuar gjakderdhje dhe alivanosje. Ashtu siç kisha pas qenë pa vetëdije, së bashku me disa të tjerë më kanë tërhjek zvarrë dhe më kanë futur në garazhin e stacionit policor. Në atë garazh, ishim diku rreth 100 meshkuj, ku për dy orë na maltretuan në çdo mënyrë. Pasi bën qejf me ne, na futën në një kamion sikur kafshët, e na dërguan në Bishtazhin, që ti bashkëngjitëm kolonës”, ka thënë në deklaratën e tij të dhënëpër ICG, Hysen Sadikaj, duke treguar se në mesin e atyre që nuk e kursenin “forcën” dhe “helmin”,ndaj shqiptarëve, kishin qenë edhe, Vukmir Mirçiç, Koja Stijoviç, Moma Stijoviç, NovakStijovic, Stanisha Radojevic dhe Zoran Nikiç.
P.s. Familjes së Jahë Lekaj, i thyhet traktori në qendër të Deçanit, gjatë largimit për në Shqipëri me datën 03 prill 1999