Nga Ndriçim Kulla
Protestat studentore të dhjetorit, pasi njohën rrudhjen e natyrshme që sjell çdo qëndresë e gjatë në kohë, duket se po marrin forcë dhe mbështetje nga një tjetër bashkim, nga një tjetër bojkot, që duket të plotësojë qarkun e aktorëve veprues në zgjidhjen e problemit, shteti dhe pedagogët përballë kërkesave të studentëve. Nëse do t’i shtonim këtu edhe propagandën dhe show-n e vazhdueshëm që shoqëron këtë ngjarje nga ana e qeverisë, shohim që qëllimisht përgjithësohen shumë problematika dhe pështjellohen shumë të tjera, për të lënë para syve të njerëzve vetëm një pleksje të pafund pyetje-përgjigjesh që fshehin shumë gjëra dhe japin vetëm gjysmë të vërteta.
Baza e qëndrueshme në kuptimin e së drejtës dhe së vërtetës në gjithë këtë histori duhet të jenë studentët dhe kërkesat e tyre. Ata janë konstantja, qeveria, rektorati, pedagogët janë vetëm variablat e zgjidhjes. Sipas këtij këndvështrimi është krejt e pandershme, e paligjshme dhe deri dëshirimisht pështjelluese, nga ana e qeverisë që barrën e zgjidhjes së kërkesave të studentëve ta kalojë te pedagogët dhe financat e tyre. Po njëlloj, e papranueshme është edhe sulmimi që qeveria u bën pedagogëve gjoja në emër të studentëve, duke i adresuar si kategoria përgjegjëse e problemeve. Përkundrazi, ajo duhet të marrë përsipër me gjithë fuqinë e paaftësisë që Ministria e Arsimit ka treguar ndaj investimeve që duhet të kryente për projekte të ndryshme shkencore, të larmishme e të shumëllojshme, duke filluar nga konferencat, doracakët shoqërues të kumtesave, tryezave të rrumbullakëta të herëpashershme për ngjarje e tematika të caktuara e kështu me radhë. Më tej, për mos mbështetjen drastike të kërkimit dhe botimeve shkencore që i tejkalojnë projektet e fakulteteve dhe dekanateve të veçantë, që natyrisht shtrihet në zona e fusha më të ngushta studimi e përqendrohen kryesisht në prirjet dhe interesat e aplikantëve.
Përkundrazi, Shqipëria ka patur e do të ketë gjithmonë e më shumë nevojë për projekte që lidhen me një popullarizim shkencor të arritjeve dhe studimeve të reja të këtyre dekadave, me edukimin me bazë kombëtar të rinisë dhe intelektualitetit të saj, e me një profilizim ndërdisiplinor që sot është prirja kryesore e së ardhmes, ndërkohë që te ne as që arrihet të konceptohet nga burokratët e Ministrive, të bllokuara në fushëpamjen e mjegulluar dhe këndngushtë të dikastereve të tyre. Ndaj, të lë shijen e keqe të hipokrizisë kërcënimi i qeverisë ndaj studentëve për humbjen e vitit shkollor dhe mësymja idhnake dhe djallëzore ndaj gjithë trupës së pedagogëve për pyetje të drejta, por me synim të gabuar. Edhe njëherë, për të mos e humbur fillin e Adrianës në labirintin e ngërthimit të problemeve, duhet të kujtojmë se ishin pikërisht studentët ata që shpalosën në protestën e tyre disa ditore korrupsionin, imoralitetin, paaftësinë dhe plagjiarizmin e doktoraturave te pedagogëve të tyre, por kjo nuk mund të përdoret nga ana e qeverisë për t’u bërë zëdhënësja e baltosjes së kategorisë në përgjithësi dhe bojkotit të tyre që sapo ka nisur. Po njëlloj, studentëve nuk u zgjidh e nuk u shpjegon asgjë mbrojtja personale ose edhe një rrethi të caktuar pedagogësh të një fakulteti të caktuar rreth problematikave që ata shtrojnë. Pastërtia e tyre dhe moskapja nga vala e plagjiarizmit që ata pretendojnë, vetëm sa e mbulon masën e madhe të së keqes që ka kapluar cilësinë e mësimdhënies në universitetet tona publike.
Le të mos e ngatërrojmë mbështetjen e dhënë nga ana e pedagogëve për studentët dhe vazhdimin e bojkotit të drejtë, me alarmin që duhet të zgjojë brenda çdo ndërgjegjeje vigjilente intelektuale dhe civile për fatin e edukimit të bijve tanë dhe gjeneratave që po vijnë. Edhe reduktimi i problemit vetëm te plagjiarizmi nuk na ndihmon. Cilësia e një teze diplome apo doktorature nuk varet vetëm nga mungesa e kopjimit, por nga vlera dhe rëndësia e teorisë, paradigmës, përshtatjes dhe ambientimit të saj në kallëpin e mendësisë dhe sistemit-vend shqiptar. Po t’i analizojmë kështu, degradimi dhe atrofizimi i gjithëpranuar i Akademisë së Shkencave, fare thjesht mund të shtrihet edhe për një pjesë të konsiderueshme të trupës sonë mësimdhënëse. Mbetja prapa procesit të studimeve dhe botimeve shkencore me universitetet private është e dukshme, madje në fusha të caktuara ky kapërcim ka ndodhur edhe nga ana e institutive dhe organizatave jopublike. Vijimi i vazhdueshëm i formimit për gjatë gjithë jetës akademike (life-long learning) është shkaku themelor i kësaj prapambetje, e cila i ka larguar pedagogët nga kontakti me zhvillimet më të reja të fushës së tyre, por edhe i ka lënë të mos i përgjigjen dot as nivelit të përparuar të autodidaktëve.
Natyrshëm, i gjithë faji nuk është vetëm i tyre, por e gjithë trupës së senatit, rektoratit dhe dekanatit që gjithnjë e më shumë është prirur drejt menaxhimit ekonomik dhe korrupsionit, duke anashkaluar detyrën parësore, studimin, formimin dhe pastaj veprimin. Por megjithatë, përpara se të nisin bojkotin dhe të paraqitnin mbështetjen e vet për studentët, pedagogët ne emër të të gjithëve duhet të bëjnë një mea culpa të madhe për vettingun e parealizuar përgjatë gjithë këtyre viteve të titujve dhe gradave të tyre, për katarsisin e munguar të të gjitha atyre metodave të përdorura për zhvatjen dhe përuljen e studentëve përpara autoritetit të tyre të padiskutueshëm. Vetëm nëse kuptohet se ka ikur koha kur ata janë dhe flasin si ex-cathedra, por nevojitet të fillojë lëvizja e madhe e vetëkorrigjimit, verifikimit, krasitjes së degëve të kalbura apo sterile, pedagogët nuk mund ta rifitojnë respektin dhe autoritetin e lëkundur para syve të studentëve. Pasqyra e cilësisë së mësimdhënies është studenti dhe shoqëria jo qeveria, ndaj dhe fillimi i gjithçkaje të re për ta duhet të fillojë nga ndërtimi i një qasjeje ndryshe ndaj tyre, përtej se ndaj qeverisë.