Kur vjen puna për të udhëtuar, mund të argumentohet se pak ‘gurë’ kanë mbetur të pa lëvizura në Evropë, por një prej tyre është padyshim Shqipëria. Në shumë aspekte, Shqipëria është pjesa e munguar e ‘misterit’ të turizmit të Mesdheut.
Ky vlerësim vjen nga raporti më i fundit i Horwath Ltd, lider botëror në fushën e hotelerisë, turizmit dhe konsultave. Ata shkruajnë se Shqipëria është në gjendje të zhvillojë shpejt turizmin, në mënyrë që të kuptojë mundësitë e tregut global dhe të eci në të njëjtën rruge me bashkëmoshatarët e saj mesdhetarë. Ekziston gjithashtu një interes në rritje i zhvilluesve ndërkombëtarë për projekte mbizotëruese në bregdetin shqiptar, shkruan raporti.
Për më tepër, Shqipëria do të ketë nevojë për turizëm si një nxitës për rritje dhe punësim, si dhe një treg për bujqësinë e pasur shqiptare, industritë në zhvillim dhe ofruesit e shërbimeve të ndryshme. Shqipëria, sipas raportit, është në një proces të shpejtë modernizimi, ku turizmi mund të kontribuojë ndjeshëm në krijimin e një imazhi të ri dhe tërheqës të një vendi miqësor dhe të hapur.
Pse Shqipëria është ende ‘e pazbuluar’?
Për 50 vjet apo më shumë, Shqipëria ishte nën një regjim shtypës komunist, që e izolonte vendin dhe e përjashtoi atë nga turizmi ndërkombëtar. Ndërkohë që tranzicioni nga një ekonomi e planifikuar qendrore e ‘bllokut lindor’, në një ekonomi moderne të tregut, Shqipëria ka luftuar me imazhin e saj dhe e ka pasur të vështirë arritjen e një pozicionimi tërheqës të tregut, citon raporti.
Megjithatë, duhet të merren hapa konkretë për këtë, sugjerojnë liderët botërore të fushës së turizmit. “ Rritja e turizmit ndërkombëtar, veçanërisht zhvillimi i zonave bregdetare kroate dhe malazeze ka treguar potencialin që ka tregu shqiptar. Qeveria filloi zbatimin e masave aktive të politikave për të stimuluar sektorin. Më të fundit janë ndryshimet në ligjin e turizmit deri në dhjetor 2017 (Ligji nr. 114/2017) duke mundësuar një sërë incentivash fiskale për objektet e reja të akomodimit me 4 dhe 5 yje. Në një gjendje përfundimtare të adoptimit, ekziston edhe një strategji e re e zhvillimit të turizmit për 5 vitet e ardhshme. Kjo masë, së bashku me iniciativa të tjera, duket të rrisë sektorin dhe të nxisë investimet.”- thuhet në raport.
Turizmi i Shqipërisë sot
Që nga sot, turizmi shqiptar karakterizohet nga shtresa të ndërlikuara të kornizës administrative dhe legjislative, mungesa e koordinimit të instancave të shtetit dhe të dhëna të dobëta statistikore. Secila nga këto çështje është sfiduese, por të kombinuara paraqesin pengesa reale për rritjen potenciale.
“Ministria e sapo formuar e Turizmit dhe Mbrojtjes së Mjedisit, si dhe Organizata Kombëtare e Turizmit tregojnë qartë se Qeveria është e vendosur të zhvillojë profesionalisht turizmin dhe të krijojë një rrugë të qartë për investime dhe rritje. Me gjithë mungesën e të dhënave të besueshme dhe menaxhimit profesional deri më sot, duket se Shqipëria tashmë ka krijuar organikisht një biznes të rëndësishëm turistik, i cili aktualisht po ushqehet për tregjet rajonale vendore dhe ato të afërta.”- thuhet në raport.
Sipas WTTC, në vitin 2017, kontributi i drejtpërdrejtë i turizmit në PBB vlerësohet në 971 milion euro, ose rreth 8.8% të pjesëmarrjes direk. Është vlerësuar se investimet kapitale arritën në 228 milionë euro në vitin 2017 dhe do të vazhdojnë të rriten.
Në vitin 2016, udhëtimet dhe turizmi në Shqipëri krijuan 85.500 vende pune (7.7% të totalit të punësimit), ndërsa shpenzimet e përgjithshme të turizmit, të huaj dhe vendas, arritën 1.861 milionë euro, nga të cilat 73.7% ishin shpenzimet e huaja turistike dhe 26.3% të shpenzimeve të brendshme turistike.
Raporti: Pse Shqipëria tani?
• Pozicioni strategjik gjeografik
I ndodhur në mes të Malit të Zi dhe Greqisë, në vendin e takimit të Detit Adriatik dhe Jon, Shqipëria është më pak se 100 km larg Italisë dhe lehtësisht e arritshme nga Europa. Me 29 fluturime direkte, kryeqyteti, Tirana, është më pak se 2-3 orë larg qendrave më të rëndësishme të Evropës.
• Infrastruktura në zhvillim e sipër
Sistemi rrugor shqiptar është mjaft i pazhvilluar, por nën një modernizim thelbësor. Banka Botërore, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) dhe të tjerë, po ndërmarrin iniciativa të ndryshme ndërkombëtare për të përmirësuar dhe zhvilluar sistemin e transportit të Shqipërisë. Aktualisht, projektet e investimeve që synojnë përmirësimin e aksesit të vendit përfshijnë ndërtimin e autostradave dhe korridoreve që do të lidhin Malin e Zi me Greqinë, rehabilitimin e rrjetit hekurudhor, si dhe zhvillimin e transportit ajror.
• Bukuri natyrore e paprekur
Vendi ka një total prej 28,748 kilometra katrorë dhe një vijë bregdetare me gjatësi 362 km me ujë të pacënuar dhe plazhet me rërë. Nga ana tjetër, 2/3 e sipërfaqes së vendit janë male dhe disa prej tyre janë më të larta se 2000 m, duke ofruar pamje spektakolare dhe mundësi për turizmin malor. Brenda pak minutash vizitorët mund të lënë malet dhe të shkojnë në det ose në një shumëllojshmëri resursesh ujore si liqene, lumenj etj.
• Trashëgimia kulturore e pasur
Shqipëria ka një histori të pasur të lashtë, nga ilirët, grekët dhe romakët, nëpërmjet qytetërimit bizantin, venecian dhe osman, të cilat mund të përjetohen nëpërmjet monumenteve dhe gërmadhave të lashta, parqeve arkeologjike, kështjellave, monumenteve fetare si dhe tre vendeve të mbrojtura nga UNESCO: Butrinti, Berati dhe Gjirokastra.
• Kushtet e favorshme klimatike për biznesin gjatë gjithë vitit
Kushtet e mira klimatike, me temperaturë më të larta ajri dhe deti krahasuar me ato në Kroaci ose Mal të Zi, mundësojnë aktivitete turistike në bregdet nga prilli deri në tetor, të cilat u zëvendësohen më pas me periudhën e dimrit në male. Të gjitha bashkë ofrojnë mundësi për biznesin gjatë gjithë vitit.
• Shpenzimet operative relativisht të ulëta
Me 19% të popullsisë së përgjithshme, Shqipëria ka përqindjen më të lartë të moshave 15-24 vjeç në Evropë. Kjo strukturë e favorshme demografike, e krahasuar me nivelet e pagave në mënyrë të konsiderueshme më të ulët se ato në Evropën Perëndimore, krijon një potencial të konsiderueshëm në rritje për investime.
• Iniciativa atraktive gjithëpërfshirëse dhe sektoriale për investime
Qeveria shqiptare njeh përfitimet ekonomike të sektorit të turizmit dhe potencialin e saj për zhvillimin e biznesit dhe krijimin e vendeve të punës, ata kanë miratuar një paketë fiskale që është zbatuar për investime strategjike në sektorin e turizmit që nga 1 janari 2018. Me këtë nxitje fiskale, të gjitha hotelet e reja me katër yje dhe ato me pesë yje që do të ndërtohen do të përfitojnë nga përjashtimet nga tatimi mbi fitimet për dhjetë vjet. Për më tepër, ata nuk do të paguajnë taksën e infrastrukturës, ndërsa Tatimi mbi Vlerën e Shtuar (TVSH) do të reduktohet në gjashtë për qind.
• Integrimi i vazhdueshëm ndërkombëtar
Republika e Shqipërisë u bë zyrtarisht anëtare e NATO-s në 2009 dhe ka qenë kandidate zyrtare për anëtarësim në Bashkimin Evropian (BE) që nga qershori 2014. Ata, së bashku me anëtarësimin në OKB, sigurojnë stabilitet afatgjatë dhe dëshmojnë aspiratat e orientuara nga perëndimi.
• Institucionet e donatorëve që tashmë e mbështesin shumë Shqipërinë
Ekzistojnë projekte të ndryshme në vazhdim në Shqipëri që financohen nga donatorë ndërkombëtarë, disa prej të cilëve janë Banka Botërore, Bashkëpunimi Italian për Zhvillim, BERZH dhe Komisioni Europian. Projektet aktuale në vazhdim dhe të planifikuara synojnë zhvillimin dhe përmirësimin e infrastrukturës dhe forcimin e burimeve njerëzore brenda sektorëve kryesorë, duke përfshirë turizmin.
