Dollari është bërë monedha më e rëndësishme e këmbimit në botë, që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore. Është monedha rezervë kryesore, e cila përdoret më shpesh për tregtinë ndërkombëtare dhe transaksione të tjera në mbarë botën.
Roli qendror i Dollarit në ekonominë globale, i jep Shteteve të Bashkuara disa përparësi, duke përfshirë huamarrjen më të lehtë jashtë vendit dhe zgjerimin e shtrirjes së sanksioneve financiare të SHBA-së.
Zhvlerësimi i monedhës është zakonisht një proces i ndërlikuar dhe i diskutueshëm, që përfshin faktorë të ndryshëm ekonomikë dhe gjeopolitikë. Grupi BRICS (i përbërë nga Brazili, Rusia, India, Kina dhe Afrika e Jugut), nuk ka kontroll të drejtpërdrejtë mbi vlerën e Dollarit amerikan, pasi vlera e tij përcaktohet nga faktorë të ndryshëm, duke përfshirë ecurinë ekonomike të SHBA-së, normat e interesit, inflacionin dhe kërkesën globale për Dollarin. Dollari nuk ka gjasa të humbasë statusin si një monedhë rezervë globale, edhe pse zgjerimi i grupit BRICS me vendet në zhvillim, sinjalizon një sfidë tjetër për mbizotërimin e Dollarit në ekonominë botërore.
Çfarë është BRICS?
Grupi BRIC (siç u quajt fillimisht kur nuk përfshinte Afrikën e Jugut), u krijua në vitin 2001, nga kryeekonomisti i atëhershëm i bankës Goldman Sachs, Jim O’Neill, në një punim kërkimor që nënvizonte potencialin e rritjes ekonomike të Brazilit, Rusisë, Indisë dhe Kinës. Blloku u themelua si një klub joformal në vitin 2009, si një platformë ku shtetet anëtare mund të sfidonin rendin botëror të mbizotëruar nga SHBA-ja dhe aleatët e saj perëndimorë.
A po krijon BRICS një monedhë të re?
Vendet e BRICS synojnë të krijojnë sisteme të reja ekonomike dhe tregtare, të ndara nga sistemet perëndimore të udhëhequra nga SHBA-ja.
Kjo ishte gjithashtu tema kryesore në samitin e këtij viti, ku grupi diskutoi “de-dollarizimin, me qëllim që të ulet varësia nga Dollari amerikan dhe të nxitet përdorimi i monedhave kombëtare në tregtinë ndërkombëtare”, si për shembull, i monedhës kineze Juan.
Cila është arsyeja për këtë? Dollari amerikan ndikon në monedhat e tjera. Kur ekonomia e SHBA-së forcohet, forcohet gjithashtu edhe Dollari, por dobësohen monedhat e tjera. BRICS diskutoi mënyrat për të zgjeruar tregtinë midis vendeve anëtare, si një mënyrë për t’u bërë më pak të varura nga Dollari.
Ndikimi i BRICS në Ballkan
Nëse hamendësojmë një skenar ku vendet e BRICS së bashku ndërmarrin veprime që në njëfarë mënyre, çojnë në zhvlerësimin domethënës të Dollarit amerikan, kjo mund të ketë disa efekte të tërthorta në ekonominë globale, duke përfshirë Ballkanin Perëndimor. Ekonomitë e vogla si ajo e Ballkanit nuk do të ishin në gjendje t’i bënin ballë një ndryshimi të rëndësishëm në tregun monetar.
Çmimet e mallrave: Një dollar më i dobët mund të çojë në çmime më të larta të mallrave, pasi mallrat si nafta, shpesh vlerësohen në dollarë. Kjo mund të prekë vendet e Ballkanit Perëndimor, veçanërisht nëse janë importues të mallrave.
Normat e interesit dhe flukset e kapitalit: Zhvlerësimi domethënës i Dollarit mund të çojë në ndryshime në normat globale të interesit dhe flukset e kapitalit. Nëse normat e interesit rriten si përgjigje ndaj një Dollari më të dobët, atëherë kjo mund të ndikojë në kostot e huamarrjes për vendet e Ballkanit Perëndimor, duke ndikuar për rrjedhojë në investime dhe rritjen ekonomike.
Inflacioni: Një dollar më i dobët mund të shkaktojë rritjen e inflacionit në disa vende, në varësi të strukturës së tyre ekonomike dhe varësisë nga importet. Inflacioni mund të ketë efekte të ndryshme në ekonomi, duke përfshirë ndryshimet në prirjet e konsumit dhe investimet e biznesit.
Tani për tani, këto efekte janë shumë spekulative dhe ndikimi në Ballkanin Perëndimor do të varet nga një sërë faktorësh, duke përfshirë kushtet ekonomike të çdo vendi, marrëdhëniet e tyre tregtare dhe reagimet politike të qeverive, si dhe rrugën drejt Bashkimit Europian (BE), raporton Forbes. / “Sarajevo Times”