Mosha kur gratë bëhen nëna ndryshon ndjeshëm sipas gjeografisë dhe arsimit. Rezultati është se fëmijët vijnë në jetë nga familje shumë të ndryshme, duke shkuar drejt të ardhmes së ndryshme ekonomike.
Mosha mesatare e grave shqiptare në lindje është rritur me gati një vit, brenda një periudhe pesëvjeçare: nga 28,4 në vitin 2017 në 29,2 në vitin 2021, sipas të dhënave më të fundit të INSTAT.
Mosha e amësisë për herë të parë në botë ndikohet nga një sërë faktorësh brenda çdo vendi. Disa vende kanë tradita ku mëmësia inkurajohet herët dhe do të kenë mosha shumë të ulëta për moshën e amësisë për herë të parë në botë.
Besohet se vendet më të zhvilluara ekonomikisht dhe me statuse sociale më progresive do të kenë mesatarisht një moshë më të lartë të amësisë për herë të parë.
“Njerëzit me një status më të lartë socio-ekonomik kanë më shumë gjëra potenciale që mund të bëjnë në vend që të jenë prindër në moshë të re, për shembull të shkollohen, të kenë një karrierë të plotë, rritje për veten”, thotë Marsida Simo, sociologe.
“Njerëzit me status më të ulët socio-ekonomik mund të mos kenë aq shumë kosto oportune – dhe mëmësia ka këto përfitime të përmbushjes emocionale, statusit në komunitetin e tyre”, përfundon ajo.
Sipas INSTAT, Indeksi sintetik i fekonditetit në Shqipëri ka rënë në mënyrë të vazhdueshme: nga 1,48 fëmijë për grua në vitin 2017 në 1,32 në vitin 2021. Qarqet me ISF më të lartë në Shqipëri janë të Dibrës dhe të Kukësit, respektivisht me 2,31 dhe 2,26 fëmijë për grua, duke qenë edhe qarqet me ISF mbi nivelin e zëvendësimit prej 2,1 fëmijë për grua. Qarqet me ISF më të ulët janë të Vlorës dhe Korçës, respektivisht me 0,91 dhe 1,15 fëmijë për grua.
Megjithatë, duke shqyrtuar raportet globale, duket se mosha mesatare e lindjes së fëmijës së parë sipas vendit është 28 vjeç. Disa gra vazhdojnë të kenë fëmijën e tyre të parë në të dyzetat, në vendet e zhvilluara ku një karrierë mbizotëron si prioritet. Gratë e tjera kanë fëmijën e tyre të parë në adoleshencë, kur ata jetojnë një mënyrë jetese më tradicionale ku burrat janë ofruesit e tyre./D.Hyka
