Vendet anëtare të BE ranë dakord të enjten për tekstin e konkluzioneve që konfirmojnë se Kroacia plotëson të gjitha kushtet për zbatimin e acquis të Shengenit, duke i hapur rrugën një vendimi përfundimtar për hyrjen në një zonë pa kontrolle në kufijtë e brendshëm të Bashkimit.
Teksti i rënë dakord i konkluzioneve u miratua zyrtarisht nga ministrat e brendshëm të vendeve anëtare të enjten pa diskutim.
Në mbledhjen e së mërkurës së Komitetit të Përfaqësuesve të Përhershëm (Coreper), dy anëtarë të tjerë, Holanda dhe Suedia, kishin rezerva procedurale pasi përfaqësuesit e tyre prisnin konsultimin me komisionet përkatëse në parlamentet e tyre dhe përfundimet nuk mund të arriheshin pa pëlqimin e të gjithë anëtarëve. “Drita jeshile” mbërriti të enjten, pikërisht në kohën që ministrat e brendshëm që u mblodhën në Bruksel për ta konfirmuar zyrtarisht, transmeton Hina.
Përfaqësuesit e të dy vendeve thanë se në parim nuk kanë kundërshtime thelbësore për tekstin e konkluzioneve, por se këto janë procedura të përbashkëta në vendet e tyre kur pozicioni që do të përfaqësohet nga përfaqësuesit e tyre në Bruksel kërkohet në konsultim me komisionet përkatëse parlamentare.
“Kroacia ka plotësuar të gjitha kushtet e nevojshme për zbatimin e të gjitha pjesëve të acquis të Shengenit”, thuhet në tekstin e konkluzioneve të dakorduara. Kjo krijoi parakushtet që Këshilli të merrte një vendim në përputhje me nenin 4 (2) të Marrëveshjes për anëtarësimin e Kroacisë, e cila lejon heqjen e kontrolleve të kufirit të brendshëm. Me synimin e pranimit të Kroacisë në Shengen, Kroacisë i kërkohet të vazhdojë të zbatojë në mënyrë të vazhdueshme acquis-në e Shengenit dhe detyrimet që lidhen me acquis-in e Shengenit,” thuhet në konkluzione.
Këto përfundime janë një kusht i domosdoshëm procedural për marrjen e një vendimi për hyrjen në zonën Shengen dhe heqjen e kontrolleve kufitare në kufirin tokësor kroat me Slloveninë dhe Hungarinë, si dhe në aeroporte dhe porte detare.
Vendimi përfundimtar për anëtarësimin në Shengen mund të merret në rreth gjashtë muaj gjatë presidencës franceze dhe kërkon pëlqimin e të gjitha shteteve të Shengenit. Këshilli duhet gjithashtu të kërkojë mendimin e Parlamentit Evropian, të cilin mund ta ndjekë ose jo.
Konkluzionet e miratuara nuk nënkuptojnë se vendimi për anëtarësim në Shengen është i garantuar sepse duke qenë se është vendosur unanimisht, nuk mund të përjashtohet që disa prej anëtarëve të bllokojnë vendimin. Përfundimet për gatishmërinë Shengen për Bullgarinë dhe Rumaninë u miratuan në vitin 2011 dhe të dy vendet janë ende jashtë Shengenit.
Vetë teksti thotë se konkluzionet e miratuara plotësojnë parakushtet që Këshilli të jetë në gjendje të vendosë më pas që të gjitha pjesët e acquis të Shengenit të zbatohen në Kroaci.
“Këshilli mund të fillojë punën për projektvendimin me synimin për ta përcjellë atë në Parlamentin Evropian për konsultim sa më shpejt të jetë e mundur,” thuhet në konkluzionet.
Hyrja në Shengen kërkon vlerësime të plota për të vlerësuar nëse vendi mund të marrë përgjegjësinë për kontrollin e kufirit të jashtëm në emër të vendeve të tjera të Shengenit, për të bashkëpunuar në mënyrë efektive me autoritetet policore të shteteve të tjera anëtare, me qëllim ruajtjen e një niveli të lartë sigurie pas heqjes së kontrollet kufitare, zbatimi i rregullave si kontrolli i kufijve tokësorë, detarë dhe ajrorë, lëshimi i vizave Shengen, bashkëpunimi policor dhe mbrojtja e të dhënave personale, si dhe lidhja dhe përdorimi i Sistemit të Informacionit Shengen.
Më 6 mars 2015, Kroacia dërgoi një letër ku thuhej se ishte gati të fillonte vlerësimet në të gjitha fushat përkatëse të acquis të Shengenit që nga 1 korriku i të njëjtit vit. Procesi i vlerësimit filloi në qershor 2016 dhe përfundoi në maj 2019, dhe Komisioni Evropian konfirmoi më 22 tetor 2019 se Kroacia plotëson të gjitha kërkesat teknike për t’iu bashkuar Shengenit.
Procedura u krye nga ekipe ekspertësh nga KE dhe shtetet anëtare, të cilët pas inspektimeve kanë shkruar një sërë raportesh dhe rekomandimesh për korrigjimin e mangësive të konstatuara. Pas këtyre rekomandimeve, Kroacia ka zhvilluar plane veprimi për të adresuar këto mangësi. Plani i fundit i veprimit për fushën e menaxhimit të kufirit të jashtëm është përfunduar në shkurt 2021.
Kroacia ka kaluar nëpër procesin më gjithëpërfshirës dhe të detajuar të vlerësimit të gatishmërisë së saj për anëtarësim në zonën Shengen, të cilin asnjë shtet anëtar i BE-së nuk e ka hasur deri më tani. Ajo ka përmbushur 281 rekomandime në tetë fusha të acquis Shengen, nga të cilat 145 rekomandime kanë të bëjnë vetëm me fushën e kontrollit të kufirit të jashtëm.
Me ndihmën e BE-së, Kroacia ka investuar fonde të konsiderueshme në mbrojtjen e kufirit, i cili ruhet nga 6500 policë. Prej shumë kohësh ka qenë nën një presion të madh nga emigrantët që përpiqen të hyjnë në territorin e BE-së. Policia Kufitare Kroate është akuzuar nga media dhe OJQ-të për kthimin me forcë dhe trajtimin çnjerëzor të emigrantëve të paligjshëm që përpiqen të kalojnë kufirin e gjelbër.
Në konkluzionet e tij, Këshilli rithekson rëndësinë e forcimit të mëtejshëm të zonës Shengen, duke përfshirë negociatat e vazhdueshme për një mekanizëm efektiv vlerësimi dhe monitorimi. Me synimin për t’iu bashkuar Shengenit, Kroacia ftohet të vazhdojë të punojë vazhdimisht në zbatimin e acquis të Shengenit, si dhe në detyrimet që lidhen me acquis-in e Shengenit.