Presidenti i zgjedhur Joe Biden mbështet një paketë lehtësimi ekonomik me vlerë 1.9 trilionë dollarë për vendin e goditur nga pandemia njëvjeçare, e cila do të ketë vrarë mbi 400 mijë amerikanë dhe sëmurur dhjetëra milionë të tjerë përpara se zoti Biden të marrë detyrën këtë javë.
Propozimi i njoftuar të enjten është një fillim agresiv për një administratë së cilës do t’i duhet të bashkëpunojë me shumicën me diferencë të vogël në Kongres, dhe që vjen e ngarkuar me një axhendë të gjerë proritetesh të demokratëve. Ato janë që nga luftimi i ndryshimeve klimatike dhe deri tek ruajtja e të drejtës së votës, si dhe reformimi i sistemit amerikan të emigracionit.
Administratës do t’i duhet gjithashtu të konkurojë për vëmendjen e ligjvënësve të cilët do të merren me gjyqin në Senat të pararendësit Donald Trump, ndaj të cilit u ngritën akuza më 13 janar se nxiti një turmë të dhunshme që sulmoi Kapitolin e Shteteve të Bashkuara, ndërsa po çertifikohej fitorja në zgjedhje e Joe Biden-it.
Që nga përpjekja historike e Presidentit Franklin Roosevelt për të mundësuar pjesë të “Marrëveshjes së Re” që luftoi Depresionin e Madh në fillimet e viteve 1930-të, të gjithë presidentët pasardhës janë vlerësuar bazuar mbi përmasat e axhendës së tyre që kanë mundur të vënë në jetë gjatë 100 ditëve të para të administratës. Zoti Biden duket i vendosur për të kaluar që në fillim një pjesë të madhe të axhendës së tij përmes Kongresit, thanë ekspertët.
“Cili president tjetër ia ka filluar, që pa hyrë mirë, duke kërkuar një stimul financiar prej 2 trilionë dollarësh?”, pyet Dan Mahaffee, zëvendëspresident dhe drejtor për politikat në Qendrën për Studimin e Presidencës dhe Kongresit. Krahasimi më i afërt, thotë ai, është me fillimet e administratës Obama, në të cilën zoti Biden shërbeu si nënpresident, kur presidenti nënshkroi një paketë ligjore stimulimi ekonomik me vlerë 787 miliardë dollarë.
Krahasuar me Presidentin Obama, zotit Biden do t’i duhet të punojë me shumicën me diferencë shumë më të vogël në secilën prej dhomave të Kongresit. Megjithatë plani i tij është “edhe më i madh pasi është një sfidë e kombinuar ekonomike dhe e shëndetit publik”, thotë zoti Mahaffee.
“Një krizë vuajtjesh të thella njerëzore”
I shoqëruar nga Nënpresidentja e zgjedhur Kamala Harris, nga qyteti Uillmington të shtetit Dellauer, zoti Biden foli për një vend me nevoja urgjente pas muajsh izolimi që kufizuan shpenzimet e konsumatorëve dhe lanë pas shkatërrim të gjerë ekonomik.
Ndihmat me ushqime ngarkohen në makina në Hacienda Heights, Kaliforni (4 dhjetor 2020)
“Rreth 18 milionë amerikanë ende mbështeten tek asistenca për papunësinë; rreth 400 mijë biznese kanë mbyllur aktivitetin përgjithnjë dhe nuk është e vështirë të shohim se gjendemi në mesin e një krize ekonomike dhe të një krize të shëndetit publik që ndodhin një herë në disa breza”, tha zoti Biden. “Një krizë e thellë vuajtjesh njerëzore është e dukshme dhe nuk kemi kohë për të humbur. Duhet të veprojmë dhe duhet të veprojmë tani”.
Por, duke dhënë një shenjë të rrymave të kundërta me të cilat do të përballet zoti Biden, Senatori republikan nga Florida, Marco Rubio, shkruajti me shpejtësi për të shprehur rezistencën.
“Presidenti i zgjedhur Biden shërbeu në Senat për mbi 35 vjet. Kështu që ai e di se plani që paraqiti sot nuk mund të kalohet ‘me shpejtësi’,” shkruajti në Twitter Senatori Rubio. Senatori bëri thirrje për t’i dhënë përparësi pagesave për amerikanët me të ardhura të ulëta dhe të moderuara, dhe tha: “Le t’ua japim njerëzve fillimisht paratë shtesë”.
Komponenti më i madh i propozimit përbëhet nga pagesat e drejtpërdrejta dhe masat e tjera në mbështetje të individëve dhe familjeve në vështirësi. Kjo do të shtonte edhe 1’400 dollarë pagesa të drejtpërdrejta, përveç 600 dollarëve sipas ligjit të nënshkruar nga Presidenti Trump muajin e kaluar, si dhe do të rrisë masën dhe do të zgjasë afatin e asistencës për papunësinë. Pjesë të tjera të këtij plani do të rrisnin pagën minimale në 15 dollarë në orë, do të mbronin qerramarrësit nga dëbimi dhe do të ofronin ndihmë të shtuar në ushqime për personat në nevojë.
Plani i zotit Biden gjithashtu bën thirrje për pagesa të drejtpërdrejta prej 440 miliardë dollarësh për bizneset e vogla, shtetet amerikane dhe qeverisjen lokale, të cilat kanë përjetuar pakësim të madh të të ardhurave nga taksat gjatë rënies ekonomike të shkaktuar nga pandemia.
Një dyqan në Bruklin, Nju Jork, njofton për shitjen e të gjitha mallrave dhe mbylljen e biznesit (1 dhjetor 2020)
Dhe së fundmi, propozimi do t’i dedikonte 400 miliardë dollarë një përgjigjeje federale të shtuar për pandeminë. Zoti Biden parashikon një program kombëtar të vaksinimit, zgjerimin e testimit diagnostikues të virusit dhe mbështetjen për shkollat dhe punonjësit e kujdesit shëndetësor.
Një axhendë shumë më e gjerë
Propozimi i zotit Biden i paraqitur të enjten do të bëhet përparësia numër një e administratës së tij të re, por nuk është e vetmja gjë që ai shpreson të arrijë në muajt e tij të parë në detyrë. Prioritetet e tjera të politikës përfshijnë:
Politika e jashtme – Pasi kaloi pjesën më të madhe të karrierës së tij 36-vjeçare në Senatin amerikan duke shërbyer në Komisionin e Marrëdhënieve me Jashtë, zoti Biden ka premtuar të riparojë marrëdhëniet me aleatët dhe vendet e tjera të dëmtuara nga axhenda izoluese e administratës Trump, “Amerika e Para”. Ai gjithashtu u zotua të thërrasë një samit ndërkombëtar të përqëndruar në luftimin e korrupsionit dhe nacionalizmit militant.
Të drejtat e votimit – Demokratët kanë qenë prej kohësh të etur për të miratuar një zgjerim të Ligjit për të Drejtën e Votës, që synon zvogëlimin e aftësisë së shteteve dhe lokaliteteve për të penguar ose kufizuar aftësinë e qytetarëve për të votuar në zgjedhje dhe zoti Biden pritet të bëjë presion për ato reforma.
Reforma në drejtësinë penale – Duke iu përgjigjur zemërimit publik për një valë vrasjesh nga policia të burrave të paarmatosur afrikano-amerikanë, zoti Biden ka premtuar të krijojë një komision kombëtar të mbikëqyrjes së policisë dhe të investojë në strategjitë e policimit në komunitet për të ulur tensionet midis organeve të zbatimit të ligjit dhe komuniteteve ku ata shërbejnë. Ai gjithashtu mbështet reformën gjithëpërfshirëse të sistemit të dënimit dhe programet për të zvogëluar veprimtarinë e vazhdueshme kriminale nga ata që lirohen nga burgu.
Mjedisi – Zoti Biden ka treguar se ai dëshiron rianëtarësimin në Marrëveshjen e Klimës së Parisit dhe se do të ndërmarrë hapa të tjerë për t’i bërë Shtetet e Bashkuara një udhëheqës global në përpjekjen për të zvogëluar ndryshimin e klimës. Kjo do të përfshijë përpjekjet për të zhbërë relaksimin e rregullave të administratës Trump për nxjerrjen dhe djegien e lëndëve djegëse fosile dhe efikasitetin e karburantit të makinave dhe kamionëve.
Taksat – Zoti Biden shpreson të shfuqizojë një ulje të madhe të taksave të korporatave të miratuar gjatë viteve të Presidentit Trump, e cila uli normën për bizneset nga 35% në 21% dhe për të rritur taksat e të ardhurave për amerikanët më të pasur. Ai ka premtuar se taksat për njerëzit që fitojnë më pak se 400’000 dollarë nuk do të rriten.
Emigracioni – Pas katër vjetësh të një administrate që ishte haptazi armiqësore ndaj shumë formave të emigracionit në Shtetet e Bashkuara, administrata e zotit Biden po propozon një reformë gjithëpërfshirëse të emigracionit që do të mundësonte një rrugëtim drejt shtetësisë për më shumë se 11 milionë emigrantë të padokumentuar. Ai gjithashtu do të vendoste në mënyrë të përhershme mbrojtje për personat e sjellë në vend në mënyrë të paligjshme në moshë të mitur dhe do të ndërmerrte hapa për të bashkuar fëmijët dhe prindërit e ndarë në kufi nën një program të administratës Trump që përfundimisht u anullua.
Infrastruktura dhe teknologjia e gjelbër – Zoti Biden ka premtuar të fillojë përpjekjet e bllokuara prej kohësh për të rregulluar infrastrukturën e shkatërruar të vendit, duke filluar me atë që ai e sheh si një investim disa vjeçar prej rreth 2 trilionë dollarësh në rrugët e vendit, urat, sistemet e tranzitit dhe më gjerë. Ai do t’i kombinonte me investimet në teknologjinë e gjelbër, duke përfshirë makinat elektrike, bujqësinë e qëndrueshme dhe energjinë e rinovueshme.
Luftimi i alternativës Trump
Zoti Mahaffee, i Qendrës për Studimin e Presidencës dhe Kongresit, tha se zoti Biden duhet të jetë në gjendje të mbështetet së paku tek bashkëpunimi i Kongresit në ditët e para të administratës së tij.
“Konsensusi në Kongres, edhe me një Senat 50 me 50, është se duhen ndërmarrë veprime për ekonominë”, tha ai. “Përhapja e ngadaltë e vaksinës është e dukshme, humbjet e vazhdueshme të vendeve të punës – kjo i fokuson ligjvënësit”.
Por zoti Mahaffee parashikoi që administrata e Biden do të kërkojë arritje të mëdha përtej lehtësimit të menjëhershëm ekonomik, si një mjet për të kundërshtuar një pretendim të rremë por të vazhdueshëm nga Presidenti Trump dhe mbështetësit e tij më të flaktë, se zgjedhjet e fundit ishin të manipuluara dhe se presidenca e zotit Biden është ilegjitime.
“Sfida për Presidentin Biden do të jetë ky variant për paligjshmëri me të cilin ai do të përballet jashtë Uashingtonit, duke ardhur nga mbështetësit e Presidentit Trump, ndoshta vetë ish-presidenti dhe të tjerët në mediat e djathta”, tha ai. “Për ta ndryshuar këtë linjë, mendoj se do të ndihet nevoja për veprime të mëdha që do të sjellin rezultate dhe përparim”.