Ballina ED/OP GAZETA “DIELLI”, NJËQIND E DHJETË VJET, NJË EPOKË PËRTEJ SHEKULLIT – Nga...

GAZETA “DIELLI”, NJËQIND E DHJETË VJET, NJË EPOKË PËRTEJ SHEKULLIT – Nga HARRY BAJRAKTARI*

GazetaDielli u themelua nga Federata Pan-ShqptareVatra Boston 1909, kur Shqipëria ende ishte nën sundimin e Perandorisë Osmane. GazetaDielliështë dhe mbetet gazetame jetëgjatësi madhe nga gjitha gazetat dhe publikimettjera botuara gjuhën shqipe Shqipëri dhe diasporënshqiptare. Një gazetë i dha frymë shqiptarizmit, aq sa ështëjeta e saj sot. Vetë emri i saj simbolizon dritën, kundër errësirës.

Sivjet kjo gazetë po kremton 110 vjetorin e saj rrethanakrejt tjera nga atëherë kur u  botuan numrat e parë saj nga dyintelektualët mëdhenj atëherë e sot, Fan Noli dhe FaikKonica.

GazetaDielli“, si organ i “VATRËS” fillim daljes saj dritë, u i fuqishëm i atdheut dhe i shqiptarëve kundërpushtimit Perandorisë Osmane, duke nxitur e motivuarshqiptarët bashkoheshin një kauzë përbashkët për liridhe pavarësi Shqipërisë. Nga Bostoni i SHBA, kjo gazetëringjalli fuqishëm idetë e Rilindjes Kombëtare një kohë ku atdheun tonë mbretëronte një terr i plotë dhe ishte ndaluar çfardoletre e publikuar gjuhën shqipe.

Kontributi iDiellit“, përmjet shkrimeve Fan Nolit, FaikKonicës, Çekrezit, Panaritit dhe intelektualëve tjerë vepronin Boston, ku ishin përqëndruar shqiptarët e ardhurnga atdheu, për kohën ishte i pazëvendësueshëm edheshqiptarët, fundit Ballkan, fitonin lirinë dhe pavarësinë. Kjo ëndërr e hershme e shqiptarëve, u realizua vitin 1912, kur Vlorë u ngrit Flamuri ynë i bukur dhe Shqipëria filloi bëhej. Kjo ëndërr e madhe e shqiptarëve u përgjysmua Konferencën e Londrës 1913, ku jashtë Shqipërisë, mbetëngjysma tjetër e territoreve shqiptare bashkë me Kosovën sot ka pavarësinë.

GazetaDielli“, si organ i VATRËS, kishte reaguar ashpërkundër fuqive mëdha rreth copëtimit Shqipërisë, ku tokatshqiptare pa drejtë iu kishin dhuruar shteteve fqinje: Serbisë, Malit Zi dhe Greqisë. Kjo gazetë kishte luftuar për çdopëllembë tokë krahinave shumta shqiptare, duke ngriturzërin edhe Konferencën e Versajës 1919, kundërprojektitimit famkeq, sidomos Rusisë, edhe ShqipëriaLondineze copëtohej dhe t’u jipej serbëve dhe grekëve. Këtëtragjedi projektuar kundër shqiptarëve, e shpëtoi presidenti iSHBA,  Thomas Woodrow Wilson.

këtë kontekst dëshiroj t’ them dy fjalë për mikun tim, biznesmenin dhe veprimtarin e VATRËS dhe gjithëshqiptarëve, z. Anthonio Athanas, i cili ishte edhe bashkëpuntori Nolit e Konicës.  Zoti Athanas ka qenë një figurë shumë e respektuar nga gjithë shqiptarët Amerikë, Shqipëri dhe gjitha trojet tona, si dhe nga shumë amerikanë. Kandihmuar Shqipërinë gjitha krizat e saj.  Ka mbështeturedhe Kosovën, kur u hap çështja e saj për liri dhe pavarësi.Restoranti i tij ka qenë një Ambasadë shqiptare, derë e hapur përmiqtë tanë. Ai, ishte njëurëlidhës me administratën Washington dhe kishte influencë qeverinë amerikane, nga kishte një lidhje ngushtë me presidentin Kennedy dhevëllezërit e tij.

Restorantin e tij e kanë vizituar edhe shumë kryetar e personalitete vendeve ndryshme botës.

Anthonio Athanas ishte edhe mentor i imi.

GazetaDiellidhe gazeta “Illyria”, kjo e fundit e themeluar vitin 1991 kanë ngajshmëri, ndonëse janëthemeluar kohë, kushte dhe rrethana ndryshme. Këtu ka njëkoincidencë, e para doli vetëm tri vjet para shpalljes pavarësisë Shqipërisë, ndërkaq e dyta 8 vjet para se Kosova fitonte lirinë luftën e fundit Ballkan.

Siç dihet gazetaDielliushtroi influencë madhe afirmimin e çështjes kombëtare për liri dhe pavarësi dhenjëherësh nuk la anash imperativin e konsolidimit shtetitdemokrtik shqiptar, i cili kaloi nëpër një rrugë tejt vështirëkrizash.   këtë mënyrë ishte edhe me gazetën Illyria, e cila u parapriu ngjarjeve bujshme deri fitimin e lirisë dhepavarësisë Kosovës, kundër Serbisë. Roli i dyjave ka qenë ipazëvëndësuseshm për krijimin e opinionit tek administrataamerikane dhe populli amerikan.

Këto dy gazeta shërbyen si një urë lidhëse mes shqiptarëve Amerikës dhe shqiptarëve Shqipëri, Kosovë dhe viset tjerashqiptare. Gjithashtu kontribuan edhe forcimin e marrëdhënieve Tiranës, Prishtinës dhe Shkupit me administratën amerikane.

Diellika demaskuar ideologjinë komuniste dhe ka ndihmuarrrëzuarjen e diktaturës Enver Hoxhës për 50 vjet kishtegroposur Shqipërinë. Ka mbështetur parezervë pluralizmin dhezhvillimin e demokracisë Shqipëri.

Vlerat e gazetësDiellidhe kontributi i saj ngritjen e çështjes kombëtare dhe kulturës shqiptare për 110 vjet shkuara, nuk kanë karahasim me ndonjë publikim tjetër gjuhën shqipe as atdhe dhe diasporën shqiptare, sepse kjou mbijetoi gjitha furtunave për mendimin tim është njëmrekulli e rrallë do t’i kishin lakmi edhe komunitetet tjera shumta SHBA. Kjo mbijetesë e kësaj gazete është meritë e komunitetit tonë, atëherë para 100 vjetësh dhe sot pas 100 vjetësh, me VATRËN si organ i saj.

GazetaDiellipërmjet editorëve saj ka përcjellë idetëkombëtare një brezi tek brezi tjetër, duke ruajtur kontinuitetine saj deri ditët e sotme, me editorin e tashëm, Dalip Greca, icili  me punën e tij ka vazhduar traditën e saj kombëtare, fizionominë dhe mos lënien harresë figurave intelektuale vepruan komunitetin tonë shqiptaro-amerikan për këto 110 vjet.

Kur filloi dalë gazetaDielliishim luftë për krijuarShqipërinë, e sot pas 110 vjetësh kemi dy shtet shqiptare: Shqipërinë dhe Kosovën, si dhe një konsolidim shqiptarëve Maqedoni, Mal Zi dhe Luginë Preshevës.

Emëri i Ekrem Bardhës ka jetë gjatë SHBA lidhetme gjitha Lëvizjet kombtare u organizuan komunitetintonë. z. Bardha pas meje mori dorë botimin e gazetës “Illyria” dhe mund them se ka qenë dhe mbetet një figurë e rëndësishme komunitetin tonë shqiptaro-amerikan. Ai, për 60 vjet me radhë, ka dhënë një kontribut çmueshëm për çështjenkombëtare, me veçanti për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Me z. Bardha, Anthonio Athanas dhe me një grup shqiptarëve Amerikës, menjëherë pas luftës vizituam Kosovën e lirë. Ky faktflet për atdhedashurinë e madhe tyre. Me ne ishte edhekongresmeni amerikan, miku ynë Eliot Engel.

Do doja dua përshendesja edhe botuesin e sotëm gazetësIllyrias“, Vehbi Bajramin vazhdon ta mbajë këtë gazetë, e cila po bën jetë prej tri dekadash.

Shkrimin tim, me rastin e 110 vjetorit gazetësDielli“, do ta përfundoja me një konstatim: “Diellika një biografi shumë pasur, me një histori gjatë kombëtare dhe me një thirrje përhershme bashku veprojmë për interesin e përgjithshëm atdheut, ashtu si bënë Rilindasët tanë.

*Autori është biznismen dhe veprimtar i njohur i komunitetitshqiptaro-amerikan dhe themelues i gazetës Illyria