Tradicionalisht Athina dhe Moska kanë raporte të mira. Por zgjidhja e grindjes për emrin me Maqedoninë ka shkaktuar një krizë. Në qendër të vëmendjes janë interesat ekonomike.
Skandal diplomatik në Mesdhe? Ndikim i agjentëve rusë në politikën e jashtme greke? Ajo që tingëllon si pjesë e fantazisë së James Bond-it është në të vërtetë elementi i fundit i një krize të thellë midis Athinës dhe Moskës. Para pak kohësh u bë e ditur se punonjës të Ambasadës Ruse u përpoqën me para që të nxisin kryetarë bashkish të Greqisë Veriore, biznesmenë dhe murgj me ndikim të madh të enklavës së manastireve Athos që të ngrihen kundër zgjidhjes së grindjes për emrin mes Greqisë dhe Maqedonisë. Athina u tregua e revoltuar dhe i dëboi katër diplomatët e prekur.
“Qeveria greke dëshiron marrëdhënie të mira me të gjitha shtetet, por nuk është e mundur që të pranohen mënyrë sjelljeje, që shkelin të drejtën ndërkombëtare dhe që nuk i respektojnë autoritetet greke”, i kritikoi zëdhënësi i qeverisë Dimitris Tzanakopoulos miqtë e dikurshëm nga Rusia. Që atëherë sundon kohë e akullit midis Athinës dhe Moskës.
Të gjithë e duan Ballkanin
Kështu Presidenti Putin nuk u tregua fare i kënaqur me zgjidhjen zyrtare të grindjes për emrin midis Greqisë dhe Maqedonisë. Shkaku: që prej një kohe të gjatë Bashkimi Evropian dhe Rusia luftojnë për të pasur supremaci në Ballkan. Pas dakordimit të qershorit, Greqia nuk do ta bllokojë më anëtarësimin në BE dhe në NATO të fqinjit verior. Pas Bullgarisë dhe Rumanisë në këtë mënyrë lidhet edhe Maqedonia me Perëndimin – një disfatë e hidhur për Presidentin rus. Por cilat janë shpresat që lidhen me të vërtetë me shtetet me struktura të dobëta të Balllkanit Perëndimor?
Ballkani përfaqëson një urë midis Evropës Perëndimore dhe Azisë dhe prandaj është një itinerar tregtar me rëndësi të madhe. Veçanërisht që kur porti më i madh i Greqisë më në jug, në kuadër të privatizimeve ndodhet tani në duar kineze, rajoni është në fokusin e fuqive ekonomike globale. “Rruga e re e mëndafshtë e Kinës, që do të përfundojë në Portin e Pireut, për ta përshkuar pastaj Ballkanin deri në Evropën Qendrore, i jep një peshë të re Greqisë në rajon”, sqaron gazetari gjermano-grek Efthymis Angeloudis.
Grekët nuk e njohin Rusinë
Kryeministri grek Aleksis Cipras ka shumë kohë që i ka intensifikuar marrëdhëniet me shtetet fqinjë veriore. Megjithatë në Evropën Perëndimore preferojnë ta vështrojnë Greqinë si mospaguese taksash dhe si dele të zezë.
Por me lidhjen e Maqedonisë pas vetes, BE shënon në garën me Rusinë për Ballkanin një fitore etape të rëndësishme – jo së fundi për shkak të agjendës proevropiane dhe proballkanike të Athinës. Kjo në një kohë kur pas fitores në zgjedhje më 2015 Ciprasi mori fillimisht anën e Moskës. Tradicionalisht Greqia sheh të Rusia një aleate shpirtërore. Stavros Cimas, ekspert për Ballkanin i gazetës greke me ndikim Kathimerini, thotë se kjo preferencë ka të bëjë pak me realitetin. Vetëm përmes traditës kristjane-ortodokse janë të lidhura të dyja vendet. Për një aleancë zor se mund të bëhet fjalë. Përkundrazi.
“Në pranimin e unitetit fetar bazohet miti, që Rusia e fuqishme vrapon në ndihmë të vëllezërve grekë të besimit në orë të vështira”, shpjegon Cimas. Mbështetje të vërtetë nga rusët nuk ka pasur kurrë. Në kohët më të reja kjo u tregua në shembullin e kryeministrit aktual:”Kur Ciprasi vajti në Moskë, për t’ju lutur për ndihma financiare Putinit, me shpresë se do të mund të hapte një faqe të re në konfliktin me donatorët evropianë, Presidenti rus e dërgoi në Bruksel.”
Megjithatë në Greqi vazhdon të ekzistojë një përfytyrim pozitiv për Rusinë: për këtë çuditet Cimasi. Kjo në një kohë kur bashkëkombasit e tij nuk dinë asgjë për Rusinë, as për situatën ekonomike, as për të drejtat e njeriut, thotë Cipras.
Vitin e ardhshëm në Greqi do të zgjidhet një parlament i ri. Për Ciprasin dhe për Evropën atëherë do të dalë në pah, nëse do të jenë bindës me strategjinë e tyre, përballë tensioneve aktuale me Rusinë. / Florian Schmitz / D.W./